Umowa dożywocia bez podatku od spadków i darowizn

Przeczytaj także: Służebność mieszkania w umowie dożywocia bez podatku

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni zawrze z rodzicami umowę dożywocia, na podstawie której za przeniesienie na nią własności nieruchomości będzie zobowiązana do obowiązków określonych w art. 908 Kodeksu cywilnego.
Przekazywaną nieruchomość rodzice nadal będą zamieszkiwali, zaś ojciec dodatkowo będzie w niej prowadził działalność gospodarczą. Nadto strony rozważają ustanowienie służebności osobistej mieszkania dla rodziców.

Wnioskodawczyni zadała pytanie czy od zawartej umowy dożywocia będzie zobowiązana do rozliczenia podatku od spadków i darowizn? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2017 r., poz. 833, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. JackF - Fotolia

Podpisanie umowy

Przy zawarciu umowy dożywocia podatek od spadków i darowizn nie jest rozliczany.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Jak z powyższego wynika, ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog czynności ujęty w art. 1 ww. ustawy ma charakter zamknięty. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć z rodzicami umowę dożywocia. W zamian za przeniesienie własności nieruchomości Wnioskodawczyni zobowiązana jest do obowiązków określonych w art. 908 Kodeksu cywilnego. Rodzice będą nadal zamieszkiwali w budynku będącym przedmiotem umowy.

Umowa dożywocia uregulowana jest w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.).

Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Stosownie do art. 908 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia.

Jak wskazano powyżej, podatkowi od spadków i darowizn podlegają jedynie czynności enumeratywnie wymienione w art. 1 ww. ustawy; wśród nich ustawodawca nie wymienił umowy dożywocia. Tym samym, umowa dożywocia nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Należy więc zgodzić się z Wnioskodawczynią, że nabycie nieruchomości na podstawie umowy dożywocia nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów