Odwrotne obciążenie: obowiązek podatkowy przy usługach budowlanych

Przeczytaj także: Obowiązek podatkowy od usług z odwróconym VAT

Zasady określania powstania obowiązku podatkowego w VAT reguluje art. 19a ustawy o VAT. Jego ust. 1 mówi, że obowiązek podatkowy powstaje tutaj z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi z zastrzeżeniem jednakże ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1 ustawy.
Jeżeli usługa jest przyjmowana częściowo, uznaje się ją za wykonaną w przypadku wykonania części usługi, dla której określono zapłatę (art. 19a ust. 2 ustawy o VAT).

Nadto usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi (art. 19a ust. 2 ustawy o VAT).

Idąc dalej, w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) ustawy o VAT wskazano, że dla usług budowlanych i budowlano-montażowych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, gdy ta powinna być wystawiona i zostanie wystawiona w terminie. Jeżeli zaś podatnik faktury nie wystawi bądź wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu do jej wystawienia (art. 19a ust. 7 ustawy o VAT).

Dodatkowo art. 19a ust. 8 ustawy o VAT wskazuje, że jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość łub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

A które z opisanych zasad należy stosować w przypadku usług budowlanych rozliczanych w ramach odwrotnego obciążenia? Otóż tutaj obowiązek podatkowy będzie powstawał:

• z chwilą wystawienia faktury przez usługodawcę - jeżeli ta zostanie wystawiona w terminie
• z upływem 30 dni od dnia wykonania usługi - jeżeli sprzedawca faktury nie wystawi bądź wystawi ją z opóźnieniem
• z chwilą dokonania całości lub części zapłaty, w szczególności przedpłaty, zaliczki, zadatku, raty - w odniesieniu do tej części - jeżeli takie zostaną uiszczone
• jeżeli dla usługi ustalane są następujące po sobie terminy płatności i rozliczeń, obowiązek podatkowy będzie powstawał z upływem okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia usługi (pamiętając, że taki obowiązek podatkowy musi powstać minimum co 12 miesięcy).