Towary handlowe w księgach z miesięcznym spisem z natury?

Przeczytaj także: Ewidencja w PKPiR zakupu usług jak towarów czy materiałów

Mały może więcej?

Podatnicy prowadzący księgę przychodów i rozchodów metodą uproszczoną w istocie korzystają z wielu uproszczeń. Generalna jej zasada mówi bowiem, iż poszczególne koszty należy księgować w dacie wystawienia dokumentu potwierdzającego ich poniesienie, czyli przykładowo w dacie faktury. Są od niej wprawdzie pewne wyjątki, niemniej nie będziemy się nad nimi rozwodzić.

W związku z tym zakup przykładowo towaru handlowego, który jest udokumentowany fakturą z dnia 26 czerwca 2017 r. pod tą datą co do zasady zostanie zaksięgowany do kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli towar dotarłby do podatnika wcześniej, do kosztów można by go zaliczyć już w dacie otrzymania (dokonania obrotu), co jednak wymaga sporządzenia dodatkowego dokumentu.

Jeżeli następnie towar taki się nie sprzeda w roku jego zakup - zostanie „wyrzucony” z kosztów poprzez sporządzony na koniec roku spis z natury. Tak wygląda schemat postępowania rozliczania zakupu towarów czy materiałów w większości firm prowadzących księgę podatkową.

Zupełnie inaczej jest w przypadku ksiąg rachunkowych. Tutaj bowiem należy rozgraniczać koszty na bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami. Zakupione towary handlowe czy materiały do produkcji zaliczają się do kosztów bezpośrednich, co ma istotne znaczenie przy ich rozpoznawaniu. Otóż koszty bezpośrednio związane z przychodami można rozliczać dopiero w chwili powstania przychodu (albo później).

Przy księgach rachunkowych spis z natury co miesiąc?

Podobnie, jak przedsiębiorcy „na książce”, chcieliby się zachowywać niektórzy podatnicy prowadzący księgi rachunkowe, tym bardziej że podstawy do takiego rozwiązania wynikają z prawa bilansowego.

A dzień bilansowy może być tylko jeden w roku - na jego koniec.

Fiskus jednak na nie

Niestety organy podatkowe obecnie prezentując stanowisko, zgodnie z którym rozwiązanie polegające na ujmowaniu w kosztach zakupionych towarów w dacie faktury i ich korygowanie do wartości prawidłowej poprzez spis z natury sporządzony raz do roku, uznają za nieprawidłowe. Ich zdaniem podatnicy dokonujący odpisywania towarów w koszty na dzień ich zakupu powinni sporządzać spisz natury na koniec każdego okresu sprawozdawczego, za który ustalana jest zaliczka na podatek (czyli koniec miesiąca lub kwartału) tak, aby była ona ustalona na podstawie realnego dochodu (podatkowego).

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 23 lutego 2017 r. nr 1462-IPPB3.4510.1098.2016.1.MS wyjaśnił, że z „(...) przepisów wynika, że w zakresie kosztów bezpośrednio związanych z przychodami, na gruncie updop obowiązuje zasada ich współmierności z przychodami, która oznacza, że ustalenie dochodu za rok podatkowy następuje przez pomniejszenie przychodu o wszystkie koszty bezpośrednio służące uzyskaniu przychodów oraz o inne koszty, które zostały poniesione w roku podatkowym. Pomimo, że przepisy art. 15 ust. 4-4d updop nie regulują sposobu rozliczania kosztów bezpośrednio związanych z przychodami w ciągu roku podatkowego, dla potrzeb obliczenia zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych nie oznacza to, że w tym zakresie postępowanie podatnika może być dowolne.(...)

Odnosząc się do opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że wydatki na nabycie towaru handlowego są klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami ze zbycia tej jednostki towaru. Z tego względu wydatki te muszą być zaliczane do kosztów podatkowych z uwzględnieniem art. 15 ust. 4, 4b i 4c updop w miesiącach, w których wystąpiły przychody uzyskane dzięki tym wydatkom.

Tym samym za nieprawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, że koszty towarów handlowych związanych z działalnością PKD 47.91.Z, które Spółka z o.o. w ewidencji księgowej będzie odpisywała w koszty w wysokości wartości towarów na dzień ich zakupu, łącznie z ustalaniem stanu tych składników aktywów i ich wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, na dzień bilansowy, tj. na 31 grudnia, zgodnie z zapisami art. 17 ust. 2 pkt 4 Ustawy o rachunkowości Spółka z o.o. będzie mogła uznać za koszty uzyskania przychodów na dzień ich zakupu i dokonać korekty tych kosztów o wartość stanu tych składników aktywów i ich wyceny na dzień bilansowy, tj. na 31 grudnia.(...)”

Oczywiście obowiązek sporządzania miesięcznych (kwartalnych) spisów z natury nie dotyczy podatników, którzy ustalają zaliczki na podatek w sposób uproszczony.