Zakup motocykla i odzieży motocyklowej w kosztach firmy

Przeczytaj także: Motocykl na firmę. Co można odliczyć i ile realnie kosztuje miesięcznie?

Dzisiaj będziemy mówić o tych ostatnich, czyli motocyklach. Są to specyficzne środki transportu. Mają (z reguły) tylko 2 koła, są szybsze od samochodów i łatwiej się nimi porusza w mieście (o parkowaniu nie wspominając). Niestety nie mają dachu ani karoserii, która chroniłaby kierowcę (nie tylko przed warunkami atmosferycznymi), w związku z czym wymagają dodatkowego ubioru. Absolutne minimum to kask. Lepiej się jednakże zaopatrzyć także w odpowiednią odzież ochronną na inne części ciała. Nawet ta najtańsza jest bowiem dużo bezpieczniejsza od zwykłych spodni czy kurtki (o jeździe w krótkich spodenkach oraz koszulce już nie wspominając). Jak fiskus zapatruje się na rozliczenie w kosztach zakupu motocykla, jego eksploatacji czy odzieży motocyklowej?

Zakup motocykla w kosztach uzyskania przychodu

Podstawowa zasada wyrażona w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) mówi, że kosztami uzyskania przychodów z danego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Jeżeli nabyty motocykl ma służyć prowadzonej działalności (np. będzie wykorzystywany do dojazdów do klientów, rozwożenia towarów czy inny sposób na potrzeby firmowe - zgodnie z jego przeznaczeniem), wydatek na jego nabycie może stanowić koszt uzyskania przychodu (por. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 16 lutego 2017 r., nr 1462-IPPB1.4511.1127.2016.2.KS1), ale z reguły nie od razu.

Motocykl bowiem na ogół spełnia definicję środka trwałego (jedne z punktów tej definicji wskazują na używanie danego składnika majątku przez okres dłuższy niż rok czasu oraz jego wartość początkową przekraczającą 3 500 zł).
Wydatki na nabycie czy wytworzenie środków trwałych rozlicza się natomiast w kosztach uzyskania przychodu poprzez naliczanie od ich wartości początkowej odpisów amortyzacyjnych.

I tutaj mamy pierwszą niespodziankę. Mimo że motocykl to nie samochód, na gruncie updof jako taki jest traktowany. Mało tego - zaliczany jest tutaj do samochodów osobowych, co wywiera kolejne określone konsekwencje. Otóż m.in. nie można do niego zastosować amortyzacji jednorazowej - z tej są bowiem wyłączone samochody osobowe (por. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 11 sierpnia 2016 r., nr ILPB1/4511-1-594/16-2/SŚ, Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z dnia 15 czerwca 2016 r. nr DD9.8220.2.197.2016.KZU). Ponadto jeżeli wartość takiego pojazdu przekracza 20 000 euro, zaliczanie do kosztów uzyskania przychodu odpisó amortyzacyjnych jest ograniczone.

Podobnie jest w podatku VAT. Jeżeli ten na fakturze zakupu motocykla widnieje, co do zasady odliczyć go można tylko w 50% - bo motocykl to pojazd samochodowy służący z reguły do wykonywania czynności mieszanych (czyli zarówno związanych z działalnością gospodarczą jak i innych, w postaci chociażby użytku prywatnego na potrzeby przedsiębiorcy, jego pracowników itp.).

Eksploatacja motocykla

Serwis motocykla może kosztować rocznie nawet kilka tysięcy złotych, w zależności od tego, co jest w nim do zrobienia. Wymiana oleju, płynu chłodniczego, hamulcowego, synchronizacja gaźników wraz z myciem, regulacja zaworów, smarowanie i wymiana zespołu napędowego, opon - to tylko najpopularniejsze przykłady wydatków, z którymi muszą się mierzyć użytkownicy jednośladów (nie wszystkie występują tutaj co roku). Koszty paliwa też do najniższych nie należą. A motocykl potrafi spalić „na setkę” tyle co samochód. Aby utrzymać go w dobrym stanie nie tylko technicznym, ale i wizualnym konieczne jest też częste mycie i czyszczenie z użyciem odpowiedniej chemii czy kosmetyków.

Czy wydatki takie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu? Jeżeli tylko spełniają przytoczoną wyżej definicję kosztu (z art. 22 ust. 1 updof) - jak najbardziej (por. przytoczony już wcześniej Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 16 lutego 2017 r., nr 1462-IPPB1.4511.1127.2016.2.KS1).

Oczywiście również VAT od takich wydatków odliczyć będzie można w 50% (chyba że motocykl będzie służył wyłącznie działalności gospodarczej).

Zakup kasku i odzieży motocyklowej

W Polsce występuje obowiązek jeżdżenia na motocyklu co najmniej w kasku ochronnym. Jazda bez kasku może nas kosztować mandat w wysokości 100 zł i 2 pkt karne. Odzież pozostała jest „dobrowolna”, ale za to zalecana. Bardziej świadomi motocykliści chętnie się w nią zaopatrują.

Pamiętajmy bowiem, że strój pełni na motocyklu podobną funkcję, co karoseria samochodu - czyli chroni kierowcę oraz pasażera. Na motocyklu nie mamy pasów bezpieczeństwa, poduszek powietrznych czy też wspomnianej już wyżej karoserii jak i całego szeregu elektroniki czuwającej nad naszym bezpieczeństwem i zdrowiem. Tutaj jedyną funkcję ochronną podczas wypadku czy osłonę przed pogodą stanowi właśnie odpowiednia odzież motocyklowa. Na tę składają się przede wszystkich kask, kurtka, spodnie, buty, rękawice. Mogą to też być różnego rodzaju ochraniacze, kamizelki czy zbroje itp.
Co o takich wydatkach twierdzą organy podatkowe?

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 19 października 2009 r. nr ILPB1/415-871/09-2/AG uznał, że „(...) Nie ulega wątpliwości, że zakup takiego ubrania związany jest z bezpieczną jazdą na motocyklu, nie może przesądzać to jednak, że wydatek na zakup takiego ubrania oraz kasku i obuwia jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Uzyskiwanie przychodów w ramach działalności gospodarczej nie jest zatem uzależnione od rodzaju noszonej przez Wnioskodawcę odzieży – w trakcie jazdy motocyklem, a ma związek z bezpieczną jazdą motocyklem w trakcie pracy i poza wykonywanymi przez Niego usługami. Bezpośrednim celem jaki jest związany z zakupem odzieży ochronnej służącej do jazdy na motocyklu jest zatem ochrona zdrowia. Zatem wydatki na ochronę zdrowia należą do wydatków o charakterze osobistym, są związane z funkcjonowaniem danej jednostki w życiu społecznym, a ich poniesienie uwarunkowanie jest innymi względami, aniżeli uzyskiwanie przychodów z działalności gospodarczej.(...)”

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 8 czerwca 2012 r., sygn. IPTPB1/415-160/12-4/AG: „(...) akup kasku, o którym mowa w ww. przepisie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz odzieży ochronnej służącej do jazdy motocyklem ma na celu ochronę zdrowia użytkownika tego środka transportu. Bezpośrednim zatem celem tego rodzaju zakupów jest więc ochrona zdrowia. Wydatki poniesione na ochronę zdrowia należą do wydatków o charakterze osobistym. Dotyczą one zakupu rzeczy, które każdy dobiera indywidualnie, stosownie do wymiarów, tak jak ubiór do pracy. Są to wydatki związane z funkcjonowaniem danej jednostki w życiu społecznym, a ich poniesienie uwarunkowanie jest innymi względami, aniżeli uzyskiwanie przychodów z działalności gospodarczej.(...)”

czy przytoczony już wyżej Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 16 lutego 2017 r., nr 1462-IPPB1.4511.1127.2016.2.KS1: „(...)Aby wydatki poniesione na zakup kasku i odzieży i/lub ochraniaczy można było uznać za koszty uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, ubiór motocyklisty musi spełniać określone wymogi. Ubiór taki musi utracić charakter odzieży osobistej,(...)”

Reasumując fiskus uważa, że ochrona życia i zdrowia przedsiębiorcy, czy też jego pracowników, poruszających się na motocyklach, nie ma nic wspólnego z przychodami z firmy, mimo że pojazdy takie wykorzystują oni do wykonywania zadań służbowych. Dlatego też do kosztów zaliczyć ich nie można.

Czy da się w takim przypadku bezpiecznie zaliczyć wydatki na odzież motocyklową do kosztów? Tak, ale wymaga to dodatkowych działań, które na twarzach wielu osób wywoła uśmiech.
Otóż aby taką odzież wciągnąć w koszty i nie tłumaczyć się z tego fiskusowi, musi ona zostać pozbawiona cech odzieży osobistej. Należy ją zatem zaopatrzyć w sposób trwały cechami charakterystycznymi dla firmy (jej nazwa, logo, adres itp.). Oczywiście informacje takie powinny zostać umieszczone w widocznym miejscu (czyli nie od wewnętrznej strony) oraz muszą być czytelne. Mówiąc innymi słowy, motocyklista ma tutaj być dosłownie chodzącą reklamą firmy.

Zdaniem sądów

Niestety orzeczeń sądowych w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodu zakupu stroju ochronnego na motocykl jest jak na lekarstwo. Sztandarowym przykładem jest tutaj wyrok WSA w Szczecinie z dnia 20 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Sz 60/11. Co ciekawe - wyrok ten jest korzystny dla podatnik i prawomocny. Jego teza brzmi:

Skoro organy podatkowe a priori uznały, że skarżąca wykorzystuje motocykl w działalności gospodarczej, to niezrozumiałe jest dlaczego organy nie uznały za koszty uzyskania przychodów wydatków na odzież specjalistyczną motocyklową, w szczególności na nabycie butów, kurtki skórzanej, kamizelki, spodni i rękawic. Skoro bowiem w obecnych czasach jeżdżenie motocyklem wymaga używania odzieży specjalistycznej ze wzmocnieniami, stanowiącymi ochronę przed niższymi temperaturami oraz przed skutkami ewentualnych wypadków drogowych, a ponadto zasady bezpieczeństwa wymagają, aby motocyklista był ubrany w odzież specjalnie przystosowaną do jazdy motocyklem, to w konsekwencji należy zgodzić się z tym, że wydatki na nabycie specjalistycznej (ochronnej) odzieży motocyklowej pozostają w związku z osiąganymi przychodami, tym bardziej, że odzież motocyklowa różni się istotnie od odzieży standardowej.

Jest zatem szansa na wygranie z fiskusem sporu w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wydatków na odzież motocyklową. Niestety należy pamiętać, że przytoczony wyrok był wydany w indywidualnej sprawie i nie wiąże w innych, zaś organy podatkowe uparcie twierdzą, że zakupu nawet kasku w kosztach rozliczyć nie można.