Korekta VAT od sprzedaży: stawka 23% zamiast odwrotnego obciążenia

Przeczytaj także: Konsekwencje błędnego rozliczenia VAT od usług budowlanych

Odwrotne obciążenie, czyli metoda, przy której obowiązek rozliczenia VAT należnego (od sprzedaży) jest przeniesiony na nabywcę, występuje nie tylko w obrocie zagranicznym ale i krajowym. Odwrócony VAT stosuje się do sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT oraz usług wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT.

Dodajmy też, że sprzedaż w ramach odwrotnego obciążenia należy, obok deklaracji VAT, wykazywać także w informacji podsumowującej dla obrotu krajowego (VAT-27).

O błędy i pomyłki w rozliczeniu takich transakcji obecnie nie trudno, czego przyczyną może być chociażby nieprawidłowa kwalifikacja danego towaru czy usługi w grupowaniu PKWiU. Ponadto przy usługach budowlanych trzeba pamiętać, że odwrócony VAT stosuje się jedynie wówczas, gdy podatnik świadczy swoje usługi jako podwykonawca. Zleceniodawca natomiast nie zawsze raczy firmę budowlaną o swoim statusie powiadomić.

Z reguły na fakturach, które powinny dokumentować czynności objęte odwróconym VAT, podatek ten (wskutek błędów) jest nieprawidłowo naliczany. Gdy strony transakcji zorientują się o powstałej nieprawidłowości, muszą ją naprawić. W jaki sposób? Poprzez wystawienie faktury korygującej przez sprzedawcę. Wówczas to wartość faktury na ogół „maleje” o naliczony wcześniej nieprawidłowo podatek (czy to wg stawki podstawowej czy też stawki obniżonej w wysokości 8%, którą stosuje się w budownictwie mieszkaniowym).

Jak jednak sprzedawca powinien taką korektę faktury u siebie rozliczyć?

Co mówią przepisy?

Regulacje ustawy o VAT zdają się tutaj być sprzeczne ze sobą. Z jednej strony mamy bowiem art. 29a ust. 10 i następne ustawy regulujące kwestię korygowania VAT należnego i wskazujące, że sprzedawca, aby obniżyć VAT należny w swoich rozliczeniach musi dysponować potwierdzeniem odbioru faktury korygującej przez nabywcę.

Czy wyżej mówi się o korektach dotyczących odwrotnego obciążenia w obrocie krajowym? Nie. W związku z tym, z uwagi na to, że na fakturze pierwotnej wykazano błędnie VAT, wydawać by się mogło, że z rozliczeniem korekty tego błędu trzeba czekać tak długo, aż podatnik otrzyma potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez nabywcę (ustawodawca przy tym zabrania dokonania korekty wstecznej po otrzymaniu takiego potwierdzenia; mówiąc w pewnym uproszczeniu, rozliczamy ją w bieżącej deklaracji).

Z drugiej strony mamy art. 101a ustawy o VAT odnoszący się do informacji podsumowujących w obrocie krajowym. Te przepisy mówią z kolei, że jeżeli w informacji stwierdzono błędy, podatnik jest obowiązany złożyć niezwłocznie jej korektę. Informacja taka zawiera z jednej strony dane podmiotu, na rzecz którego sprzedaż towaru czy usługi miała miejsce, z drugiej zaś ich wartość.

Tutaj zatem ustawodawca zdaje się nam sugerować, że jeżeli w pierwotnie złożonej informacji stwierdzamy błędy, powinniśmy ją skorygować. A tak właśnie jest w przypadku towarów czy usług, w stosunku do których uprzednio błędnie wykazano podatek należny zamiast odwrotnego obciążenia. Ich wartość bowiem nie weszła do takiej informacji podsumowującej, a powinna. W związku z tym należy tę informację skorygować.

Co na to organy podatkowe?

Pierwotnie fiskus wypracował stanowisko, zgodnie z którym z korektą należało się wstrzymać do momentu otrzymania potwierdzenia faktury korygującej (jako że na wystawionej fakturze została wykazana kwota podatku należnego), zgodnie z art. 29a ust. 13 ustawy o VAT (por. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnie z dnia 31 grudnia 2014 r. , nr IBPP1/443-926/14/LSz czy Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji dnia z 23 marca 2015 r., nr IPTPP1/443-879/14-4/MW). Rozliczenia korekty należało w związku z tym dokonać na bieżąco.

Obecnie stanowisko to jednak się zmieniło. Zapewne zmianę tę wymusiły właśnie wprowadzone informacje podsumowujące w obrocie krajowym. Powinny one bowiem być zgodne ze składanymi deklaracjami VAT, zaś ujmowanie korekt w takich informacjach wstecznie, a w deklaracji VAT na bieżąco powyższe uniemożliwiało, w efekcie czego fiskus zostałby pozbawiony kontroli rozliczeń, które właśnie miały mu dać informacje podsumowujące w obrocie krajowym.

Dlatego też organy podatkowe zaczęły twierdzić, że korygowanie podatku od transakcji, której przedmiotem są towary czy usługi objęte odwrotnym obciążeniem, a wykazanego w sposób nieprawidłowy wskutek błędu lub pomyłki, należy dokonywać „wstecz", czyli korekta podatku należnego od takich transakcji powinien zostać rozliczony w miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy dla dostawy towaru czy świadczenia usługi. Nie ma tutaj wymogu posiadania przez sprzedawcę potwierdzenia otrzymania przez nabywcę faktury korygujące. (por. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 10 czerwca 2016 r., nr ITPP3/4512-191/16/MD).