Dobrowolne wpłaty dla spółki cywilnej z podatkiem od darowizny

Przeczytaj także: Zaliczka na podatek dochodowy z rachunku spółki cywilnej?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca wraz ze wspólnikami prowadzi spółkę cywilną, która zajmuje się przygotowywaniem i zamieszczaniem w internecie poradników dotyczących różnych zagadnień technicznych. Udostępniane filmy użytkownicy mogą oglądać nieodpłatnie. Spółka zarabia na wyświetlanych podczas tych filmów reklamach.

Jednocześnie na stronach internetowych z poradnikami spółka prosi odwiedzające osoby o dokonywanie w pełni dobrowolnych wpłat na konto spółki. Dokonanie wpłaty nie powoduje dla wpłacających powstania jakiejkolwiek korzyści. Wpłaty takiej może dokonać także osoba w ogóle nie korzystająca z zamieszczonych poradników. Z dokonaną wpłatą nie wiąże się bezpośrednio otrzymanie przez wpłacającego żadnego produktu, czy innego świadczenia.

Wpłaty od darczyńców wpływają na konto firmy obsługującej płatności dokonywane na stronie internetowej, która następnie raz w miesiącu przelewa te środki na konto firmowe spółki cywilnej. Spółka posiada przy tym możliwość uzyskania informacji o kwotach wpłacanych przez poszczególne osoby.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy wpłaty te stanowią dla niego przychód w rozumieniu podatku dochodowego od osób fizycznych czy też podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2017 r., poz. 833) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – tytułem m.in. darowizny.

Przydatne narzędzia:
Kalkulator podatku od spadków i darowizn

Z uwagi na fakt, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. thodonal - Fotolia.com

Podatek od darowizny dla spółki cywilnej

To nie spółka cywilna otrzymuje darowiznę (nie może być ona bowiem podmiotem praw i obowiązków) a jej wspólnicy. Powinni oni od takiej darowizny zapłacić podatek od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego – do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Przy czym, zgodnie z treścią art. 6 ust. 4 cyt. ustawy jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Według art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie – ust. 2 art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe – art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Stosownie do art. 14 ust. 3 tejże ustawy do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1. do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III – innych nabywców.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Podatek naliczany jest zależnie od wartości otrzymanej darowizny, według tabeli określonej w tym przepisie. Dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej stawka podatku wynosi:
• 12% dla darowizn do kwoty 10.278 zł,
• 1.233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10.278 zł dla darowizn w przedziale od 10.278 zł do 20.556 zł,
• 2.877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20.556 zł dla darowizn o wartości przekraczającej 20.556 zł.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. (...)

Jak wynika z treści art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ustawodawca opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn ograniczył do nabycia własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem darowizny wyłącznie przez osoby fizyczne.

Należy wskazać, że okoliczność, iż nabycie przez Wnioskodawcę w drodze darowizny środków z wpłat internautów nastąpi w ramach prowadzonej przez niego spółki cywilnej pozostaje bez znaczenia z punktu widzenia podatku od spadków i darowizn. Pod względem cywilnoprawnym spółka cywilna nie posiada podmiotowości prawnej. W przeciwieństwie do spółek osobowych prawa handlowego, spółka cywilna nie jest odrębnym podmiotem prawa i stanowi wyłącznie stosunek zobowiązaniowy pomiędzy stronami umowy spółki cywilnej. Z tego powodu stronami umowy darowizny w wypadku spółki cywilnej będą darczyńca oraz Wnioskodawca, jako obdarowany. A zatem, nabycie środków pochodzących z wpłat internautów nastąpi przez Wnioskodawcę, a nie przez spółkę cywilną.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, że wpłaty dokonywane przez osoby trzecie (osoby fizyczne zaliczone do III grupy podatkowej względem Wnioskodawcy), skoro stanowią darowizny, to podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (chyba, że wynikają one jednoznacznie z innych niż darowizna stosunków zobowiązaniowych). Jednak, jak wynika z treści wniosku, w przedstawionym zdarzeniu stosunek prawny pomiędzy Wnioskodawcą a osobami trzecimi, odpowiada umowie darowizny. Darczyńcą w tym przypadku jest każda osoba trzecia, przekazująca jakiekolwiek środki pieniężne na rzecz Wnioskodawcy. Fakt, iż środki przelewane są na rachunek spółki cywilnej przez spółkę obsługującą płatności na stronie internetowej, stanowi czynność techniczną i nie wpływa na zmianę stron umowy darowizny.

A zatem w przedstawionym stanie faktycznym opodatkowanie kształtuje się w sposób określony w tabeli zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawca jest zobowiązany do składania zeznania podatkowego z tytułu otrzymania darowizny od każdej osoby fizycznej odrębnie, w terminie miesiąca od dnia, w którym powstał obowiązek podatkowy, czyli od dnia otrzymania darowizny. Zeznanie to należy składać w każdej sytuacji, w której kwota otrzymana od jednej osoby przekroczy 4.902 zł jednorazowo, lub też sumarycznie w ciągu 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe, gdyż istotnie, jak wskazuje Wnioskodawca, przypadające na niego (proporcjonalnie do udziału w zyskach spółki cywilnej) wpłaty tytułem darowizny podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn przy uwzględnieniu zasad określonych m.in. w art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a zatem tzw. kwoty wolnej. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów