Płatność na cudze konto bankowe w kosztach podatkowych

Przeczytaj także: Płatności gotówką i koszty firmy: jedna faktura to jedna transakcja

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca handluje samochodami. Te w części kupuje poza granicami Polski, głównie w Niemczech od zagranicznych osób fizycznych bądź firm.

Po zbadaniu stanu technicznego samochodu oraz wynegocjowaniu odpowiedniej ceny wnioskodawca za niego płaci, zgodnie z wymogami sprzedającego - za pośrednictwem rachunku płatniczego na rachunek bankowy podmiotu trzeciego wskazanego przez zbywcę samochodu. Po dokonaniu zapłaty wnioskodawca otrzymuje samochód, który przywozi do Polski. Wartość nabywanego samochodu z reguły przekracza kwotę 15 000 zł.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy w takim stanie faktycznym, czyli płacąc z rachunku płatniczego, ale nie na rachunek bankowy sprzedawcy, a osoby przez nią wskazanej, może zaliczyć wydatek związany z zakupem samochodu do kosztów uzyskania przychodu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) W myśl art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. whitelook - Fotolia.com

Przelew bankowy niezbędny dla rozpoznania kosztów podatkowych

Wymóg dokonywania zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego pod rygorem wyrzucenia wydatku z kosztów odnosi się tylko do transakcji pomiędzy przedsiębiorcami. Jeżeli sprzedawca wskaże do uregulowania zapłaty cudzy rachunek bankowy, warunek ten należy uznać za spełniony.

Aby zatem określony wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:
• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z tą działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

W myśl art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2017 r., podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1829) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Natomiast w myśl art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (w treści obowiązującej od 1 stycznia 2017 r.), dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku, gdy:
1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Z powyższego wynika, że obowiązujący od 1 stycznia 2017 r. przepis art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku ze znowelizowaną treścią art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wskazuje, że podatnicy nie będą mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków przekraczających kwotę 15 000 zł, w stosunku do których płatność następować będzie z pominięciem rachunku płatniczego. Ustawodawca w uzasadnieniu do nowelizacji jednoznacznie wskazał, że proponuje się wprowadzenie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zmian, które mają na celu ograniczenie zjawiska dokonywania płatności z pominięciem rachunku płatniczego.

Zestawienie tych dwóch przepisów prowadzi do wniosku, że w przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł istnieje obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego. Przepisy nie wyłączają zatem z kosztów jedynie nadwyżki płatności ponad wartość 15 000 zł, lecz każdą płatność (bez względu na jej wartość – kwotę) dokonaną z pominięciem rachunku bankowego, jeżeli jest dokonywana w ramach transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł.

Ponieważ adresatem normy prawnej jest przedsiębiorca dokonujący i przyjmujący płatności związane z działalnością gospodarczą, w pierwszej kolejności należałoby sięgnąć do definicji działalności gospodarczej i przedsiębiorcy zawartych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 5 pkt 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, użyte w ustawie określenie przedsiębiorca zagraniczny – oznacza osobę zagraniczną wykonującą działalność gospodarczą za granicą oraz obywatela polskiego wykonującego działalność gospodarczą za granicą.

Jak z powyższego wynika przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną posiadająca wynikającą z przepisów prawnych zdolność prawną („ułomne osoby prawne”) wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej posługuje się wielokrotnie pojęciem przedsiębiorcy – należy tutaj wskazać na powołane powyżej pojęcie przedsiębiorcy zagranicznego prowadzącego działalność gospodarczą, ale także na pojęcia oddziału przedsiębiorcy zagranicznego, przedsiębiorcy zawieszającego działalność. W tych wszystkich sytuacjach jest to zatem podmiot, który został zdefiniowany w art. 4 cyt. ustawy.

Odnosząc się zatem do przedstawionych okoliczności oraz wydatków, w pierwszej kolejności wskazać trzeba, że art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do tych transakcji, których drugą stroną jest inny przedsiębiorca, co wynika wprost z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Chodzi tu zatem o umowę zawieraną pomiędzy przedsiębiorcami wykonującymi działalność gospodarczą.(...)

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że dokonując zakupu samochodów osobowych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej o wartości przewyższającej 15 000 zł i dokonując zapłaty za zakupione samochody, zgodnie z wymogami sprzedającego, tj. za pośrednictwem rachunku płatniczego osoby trzeciej wskazanej przez sprzedającego, stosownie do postanowień przepisu art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej, pod warunkiem poprawnego udokumentowania poniesionych wydatków.(...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów