Status podatnika VAT przy transakcjach z odwrotnym obciążeniem

Przeczytaj także: Usługi budowlane: Inwestor i główny wykonawca a odwrotne obciążenie

Jedną z przesłanek do automatycznego wykreślenia z rejestru jest zawieszenie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 miesięcy. Z rejestru zostanie także wykreślony ten, kto uporczywie (czyli przez co najmniej 6 miesięcy) nie składa deklaracji VAT pomimo takiego obowiązku tudzież składa tzw. deklaracje zerowe. Fiskus chce mieć tutaj porządek, w związku z tym w rejestrze podatników VAT czynnych mają być jedynie ci, którzy faktycznie prowadzą działalność opodatkowaną.

Przyczyn, kiedy to podatnik zostanie z rejestru wykreślony jest jednakże znacznie więcej. Nie o każdym takim wykreśleniu zostanie on przy tym powiadomiony. Niewiedza co do statusu VAT może natomiast wpływać, i to istotnie, na zasady rozliczania niektórych transakcji.

Ich przykładem są chociażby transakcje rozliczane w ramach odwrotnego obciążenia. Przypomnijmy, towary rozliczane w ten sposób zostały wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, zaś usługi w załączniku nr 14 do ustawy o VAT.

Błędy w tym zakresie (a więc wykazanie transakcji z odwrotnym obciążeniem zamiast obciążenia jej „zwykłą” stawką podatku VAT) będą kosztowne dla sprzedawców. Zaniżony podatek będą oni bowiem musieli regulować wraz z ewentualnymi odsetkami za zwłokę. Ponadto może też dojść do wymierzenia im tutaj przez skarbówkę sankcji VAT.

Dlatego też sprzedawca przy realizacji transakcji, która co do zasady powinna być objęta odwrotnym obciążeniem, powinien sprawdzać status nabywcy (czy jest on podatnikiem VAT czynnym). Jeżeli okaże się że nie, należy rozliczyć VAT nawet, gdy pierwotnie strony ustaliły co innego.

Gdzie sprawdzić status podatnika? Chociażby na stronie internetowej Ministerstwa Finansów , na której to została umieszczona baza on-line pod nazwą „Sprawdź status podmiotu w VAT”. Za jej pomocą sprzedawca może potwierdzić, czy nabywca towarów i usług posługujący się danym jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Czy baza ta daje nam jednak całkowitą pewność co do sposobu rozliczenia danej transakcji? Wydaje się że nie w każdym przypadku. Trudno będzie się tutaj pozbyć wszelkich wątpliwości, czy kontrahent figurujący na portalu jako podatnik VAT nie został w danym dniu (w chwili sprawdzania) wykreślony z rejestru podatników.

Mało tego dany podatnik, pomimo braku fizycznej rejestracji, może zachowywać się jako podatnik VAT czynny i status taki zostanie mu faktycznie przyznany. Na dzień sprawdzenia w bazie może jednak figurować jako podatnik zwolniony.