Kasa fiskalna w remanencie likwidacyjnym firmy

Przeczytaj także: Likwidacja działalności: kasa fiskalna w spisie z natury?

Konieczność sporządzenia remanentu likwidacyjnego na potrzeby VAT wynika z art. 14 ustawy o VAT. Remanent taki trzeba oczywiście wycenić (a nie tylko spisać pozostałe towary) i opodatkować VAT-em.

Jakie dokładnie towary podlegają ujęciu w takim spisie z natury? Są to wary własnej produkcji jak i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy (czyli te, które - mówiąc w pewnym uproszczeniu nie zostały sprzedane; uproszczenie wynika z tego, że ustawodawca niektóre inne czynności zrównuje niekiedy z odpłatną dostawą towarów).

Przedsiębiorcy mają przy tym często wątpliwość, czy w przypadku, gdy w działalności gospodarczej wykorzystywali kasę fiskalną, od zakupu której odliczyli VAT, również i to urządzenie powinni wykazać w remanencie likwidacyjnym?

Wydaje się zatem, że kasa fiskalna spełnia tutaj definicję towaru. Tak też uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 21.05.2009 r., nr IBPP1/443-195/09/AW.

Organ podatkowy wskazał, że wprawdzie kasa fiskalna nie może być odsprzedana jako urządzenie służące do ewidencji obrotu przez inny podmiot, to jednak może być zbyta jako zbiór (agregat) części i materiałów. Dlatego też podatnik, któremu przysługiwało prawo do odliczenia VAT od zakupu tego urządzenia, powinien ująć je w remanencie likwidacyjnym i opodatkować. Za podstawę opodatkowania należy tutaj przyjąć aktualną, a nie historyczną jej wartość czyli ceną nabycia bądź koszt wytworzenia określone na dzień sporządzenia spisu.
Organ dopuścił tutaj wycenienie kasy po cenie złomu, jeżeli ta odpowiada jej bieżącej wartości.

Opierając się na tej interpretacji należałoby uznać, że kasa fiskalna w likwidacyjnym spisie z natury musi się znaleźć. Nie zawsze jednak taki pogląd wyrażają sądy administracyjne. Kasa fiskalna jest bowiem specyficznym urządzeniem, które - jak to już zostało wyżej podkreślone - może służyć (zgodnie ze swoim przeznaczeniem) tylko jednej firmie. Wprowadza się do niej NIP tej firmy, który w przyszłości nie może zostać zmieniony, zaś po odczycie pamięci fiskalnej kasa już nieprzydatna. Dlatego też sądy podkreślają, że poza tą firmą, której urządzenie to służy, kasa fiskalna jest bezużyteczna i nie przedstawia żadnej wartości.

WSA w Lublinie w wyroku z dnia 10.06.2009 r., sygn. akt I SA/Lu 116/09 wyjaśnił, że kasy rejestrujące muszą posiadać między innymi pamięć. Pamięć fiskalna to urządzenie umieszczone w twardej nieprzezroczystej masie, umożliwiające trwały jednokrotny zapis danych dopuszczonych programem pracy kasy bez możliwości ich likwidacji oraz wielokrotny odczyt tych danych, które są nieusuwalne bez zniszczenia samego urządzenia. Kasa rejestrująca nie staje się przedmiotem konsumpcji byłego podatnika podatku od towarów i usług . Nie może też być w żaden sposób wykorzystywana przez konsumenta i w efekcie nie może być przedmiotem obrotu konsumenckiego.

Kasa fiskalna z uwagi na swoją budowę oraz specyfikę, z chwilą pozbawienia jej pamięci fiskalnej przestaje istnieć, bo nie spełnia koniecznego warunku technicznego. Stąd kasa rejestrująca nie jest towarem, który mógł być przedmiotem dostawy w rozumieniu art. 14 ust. 1 ustawy VAT także, kiedy czynności wymagane dla zakończenia pracy kasy rejestrującej w trybie fiskalnym (a więc odczyt pamięci fiskalnej) zostały przeprowadzone po dacie zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Podobny pogląd wyraził także WSA w Krakowie w wyroku z dnia 29.01.2009 r., sygn. akt I SA/Kr 1070/08.

Zdaniem składu orzekającego kasa fiskalna, z uwagi na brak możliwości dokonania w niej zmiany NIP, może być wykorzystana tylko do rejestrowania czynności przez ten sam podmiot. Po zlikwidowaniu działalności nie może więc być odsprzedana w celu użytkowania przez inny podmiot. Wynika z tego, że kasa fiskalna nie nosi cech towaru, który mógłby być odsprzedany w takim charakterze w jakim został nabyty.

Warto dodać, że orzeczenia są prawomocne. Niemniej w celu uniknięcia niepotrzebnego sporu z fiskusem, bezpieczniej kasę fiskalną w remanencie likwidacyjnym wykazać, zaś za podstawę opodatkowania przyjąć tutaj bieżącą cenę rynkową takiego towaru (którym może być cena złomu).