Przy jednym dziecku ograniczone prawo do ulgi prorodzinnej

Przeczytaj także: Odliczenie ulgi prorodzinnej w PIT za 2016 r.

500+ to nie jedyne świadczenie, które promuje rodziny wielodzietne. Przypomnijmy, że tutaj o świadczenie na pierwsze dziecko można ubiegać się jedynie wówczas, gdy rodzina spełni kryterium dochodowe (mówiąc dokładniej, dla większości przypadków gdy miesięczny dochód na członka rodziny nie przekracza 800 zł). Przy kolejnych pociechach nie ma już ograniczeń co do wypłaty świadczenia (o ile te nie ukończyły 18 lat).

Również w podatkach pierwsze (albo jedyne) dziecko jest na cenzurowanym. Rodzice jedynaka mogą bowiem zostać pozbawieni prawa do ulgi prorodzinnej. W wybranych przypadkach prawo do niej jest uzależnione od wysokości uzyskiwanych przez rodziców (czy opiekunów prawnych) dochodów. Wiele osób o tym zapomina i przekraczając limit dochodów z ulgi korzystają, co wymaga korekty zeznania i tłumaczeń przed skarbówką (a tego nikt z nas nie lubi).

Jakie dochody bierze się tutaj pod uwagę przy liczeniu prawa do ulgi? - opodatkowane skalą podatkową (np. z pracy, działalności wykonywanej osobiście, rent, emerytur itp.), podatkiem liniowym (z działalności gospodarczej bądź działów specjalnych produkcji rolnej) oraz z kapitałów pieniężnych (np. sprzedaży udziałów czy akcji) - pomniejszone o możliwe do odliczenia od dochodu składki na ubezpieczenie społeczne.

Przykład 1
Państwo Nowakowie wychowują pięcioletnie dziecko. Wzięli ślub w 2010 r. Dochody matki wyniosły 45 tys. zł, a ojca 63 tys. zł. W tej sytuacji małżonkowie mogą skorzystać z ulgi, gdyż ich roczne dochody nie przekraczają limitu 112 tys. zł.

Przykład 2
Państwo Kowalscy są małżeństwem od lipca 2016 r. Wychowują wspólnie swojego 4-letniego syna. Pani Kowalska w 2016 r. zarobiła 40 tys. zł, Pan Kowalski natomiast 60 tys. zł. W takim przypadku tylko Pani Kowalska może skorzystać z ulgi na dzieci, gdyż jej dochody nie przekroczyły limitu 56 tys. zł.

Przykład 3
Państwo Wiśniewscy rozwiedli się w listopadzie 2016 r. Wychowują wspólnie jedno 8-letnie dziecko. Pani Wiśniewska nie pracowała, zaś Pan Wiśniewski uzyskał dochody na poziomie 85 tys. zł.
Z uwagi na brak dochodów Pani Wiśniewska nie może rozliczyć ulgi na dziecko. Uprawniony do niej nie będzie także Pan Wiśniewski, gdyż jego dochody przekroczyły limit 56 tys. zł.

Przykład 4
Państwo Kwiatkowscy, pozostający przez cały 2016 r. w związku małżeńskim, wychowują 5-letniego syna. Pani Kwiatkowska zarobiła z tytułu umowy o pracę 50 tys. zł. Pan Kwiatkowski natomiast zarobił z tytułu umowy o pracę 55 tys. zł i dodatkowo 15 tys. zł tytułu sprzedaży akcji giełdowych.
Ponieważ ich łączne dochody przekraczają 112 tys. zł, nie mogą oni skorzystać z ulgi prorodzinnej.
Organy podatkowe podkreślają przy tym, że w omawianym limicie należy uwzględnić także dochody zagraniczne.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 21.07.2016 r. nr IBPB-2-2/4511-511/16/NG wyjaśnił, że przy ustalaniu prawa do ulgi prorodzinnej na jedno dziecko należy brać pod uwagę nie tylko dochody uzyskane w Polsce, ale także w Niemczech. Bez znaczenia jest fakt, że zagraniczny dochód zgodnie z metodą wyłączenia z progresją jest zwolniony z opodatkowania w Polsce, gdyż i tak zastosowanie do niego mają zasady określone w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 16.05.2014 r. nr IBPBII/1/415-146/14/BD: „(...) zauważyć należy, że dochody uzyskane za granicą podlegają rozliczeniu w Polsce, według tzw. metody wyłączenia z progresją (...) wraz z dochodami polskimi – zatem należy je uwzględnić do ustalenia wysokości limitu dochodów podatnika, który chce skorzystać z ulgi z tytułu wychowywania dziecka. Bez znaczenia w przedmiotowej sprawie jest fakt (...) że zagraniczny dochód uzyskany przez Wnioskodawcę zgodnie z metodą wyłączenia z progresją jest zwolniony z opodatkowania w Polsce, gdyż i tak zastosowanie do niego mają zasady określone w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec powyższego, Wnioskodawca ze względu na przekroczenie wysokości określonego w art. 27f ust. 2 pkt 1 łącznego limitu dochodu przysługującego na jedno dziecko nie będzie mógł skorzystać z ulgi prorodzinnej.(...)”

Przykład 5
Państwo Nowakowie mają jednomałoletnie dziecko. Byli małżonkami przez cały 2016 r. Pani Nowak zarobiła z tytułu umowy o pracę 40 tys. zł w Polsce oraz 90 000 zł w Niemczech. Pan Nowak natomiast zarobił 50 tys. zł z tytułu pracy w Polsce.
Z uwagi na to, że ich łączne dochody (polskie i zagraniczne) przekraczają limit 112 tys. zł, nie są oni uprawnieni do ulgi prorodzinnej. Prawa do ulgi nie będzie miał Pan Nowak nawet wówczas, gdy rozliczy się indywidualnie.

Gdy więcej niż jedno dziecko

Jeżeli podatnicy są rodzicami więcej niż jednego dziecka, co do zasady wartość ich dochodów nie wpływa na prawo do ulgi prorodzinnej - opisany wyżej limit nie ma zastosowania. Trzeba jednak pamiętać o dwóch warunkach.
Po pierwsze - o tym czy limit stosować czy też nie, decyduje liczba dzieci uprawniających do odliczenia.
Po drugie - nie można tutaj uwzględniać nie swoich dzieci.

Przykład 6
Państwo Stankowscy, pozostający przez cały 2016 r. w związku małżeńskim, wychowują swoich dwóch synów. Jeden ma 21 lat, studiuje i pracuje. Uzyskane wynagrodzenie w 2016 r. przekroczyło kwotę wolną od podatku. Drugi syn ma 15 lat.

W takim przypadku Państwo Stankowscy muszą brać pod uwagę limit dochodów przy ustalaniu prawa do ulgi prorodzinnej. Na jej potrzeby będą bowiem traktowani jako rodzice jednego dziecka - tylko młodszy syn spełnia tutaj warunki do skorzystania z ulgi.

Przykład 7
Państwo Kisiel mają wspólnie jednego syna w wieku 4 lat. Pan Kisiel posiada jednak jeszcze dwoje małoletnich dzieci z poprzedniego związku - nad którymi sprawuje władzę rodzicielską. Łączne dochody małżonków wyniosły 130 tys. zł.

W takim przypadku Pani Kisiel z ulgi prorodzinnej skorzystać nie może - do niej ma bowiem zastosowanie limit dochodów w wysokości 112 tys. zł. Jej mąż może jednak skorzystać z ulgi aż na trójkę dzieci (przy czym ulgę na dwójkę dzieci z poprzedniego związku powinien skonsultować z drugim rodzicem co do sposobu jej podziału).