Która kontrola podatkowa jest ostateczna?

Przeczytaj także: Fiskus wzmaga kontrole. Na czym polega kontrola podatkowa i jakie prawa ma kontrolowany?

Tymczasem przepis Ordynacji podatkowej ograniczający prawo do przeprowadzenia kontroli stanowi jasno, że „w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta (…)”, a nawet od tej zasady są pewne wyjątki (art. 282a § 1 Ordynacji podatkowej). Oznacza to, że jedyną „gwarancją nietykalności” jest dla Ciebie ostateczna decyzja podatkowa, a i to nie zawsze. „Gwarancja” ta dotyczy wyłącznie:

• tego podatku, który jest objęty decyzją,
• tego okresu rozliczeniowego, który jest objęty decyzją.

W każdym innym zakresie organy podatkowe mogą przeprowadzać kontrole podatkowe wielokrotnie.

Paradoksalnie, jeżeli kontrola zakończy się dla Ciebie negatywnie (zostaną wykryte nieprawidłowości w rozliczeniach), może to doprowadzić do uzyskania przez Ciebie „gwarancji nietykalności” w postaci ostatecznej decyzji podatkowej. „Pozytywny” wynik kontroli nigdy nie da Ci takiej gwarancji, ponieważ w przypadku niestwierdzenia nieprawidłowości w rozliczeniach organ podatkowy nie wszczyna postępowania podatkowego i nie wydaje decyzji.

Wielu z Was może w związku z tym uznać, że wykrycie przez organ podatkowy stosunkowo niewielkich nieprawidłowości (stwierdzenie niewielkiej zaległości podatkowej) jest korzystne, ponieważ ostatecznie zamyka możliwość prowadzenia kolejnych kontroli za ten sam okres. Konieczność zapłaty zaległości, odsetek za zwłokę czy nawet grzywny jawi się wtedy jako „cena za święty spokój”. Jeżeli ta „cena” wyda się podatnikowi niewygórowana, jest on gotów ją zapłacić i nie odwoływać się od decyzji nawet, jeżeli uznaje ją za niesłuszną.

Drugim powszechnie panującym mitem jest przekonanie, że decyzje wydane wcześniej w podobnych sprawach (Twoich lub innych podatników, np. Twoich znajomych czy kontrahentów) dają Ci gwarancję, że bieżące postępowanie podatkowe zakończy się podobną decyzją.

Oczywiście fakt, że organy podatkowe konsekwentnie prezentują określone stanowisko, daje podstawy do przypuszczeń, iż w Twojej sprawie również zajmą takie stanowisko. Ale nie daje Ci żadnej gwarancji!

W obydwu tych sprawach wypowiedział się sąd w jednym z wyroków:

„Z faktu, że w czasie wcześniejszej kontroli podatkowej nie dokonano pogłębionej analizy umów renty i nie dostrzeżono w niej nieprawidłowości, nie wynikają dla podatnika uprawnienia, które można by wyprowadzić z zasad państwa prawnego”.
„Stosowanie zasady równości w rozumieniu konieczności wydania przez ten sam organ dwóch takich samych orzeczeń w tożsamym stanie faktycznym i prawnym nie może prowadzić do naruszenia zasady praworządności, ustanowionej w art. 7 Konstytucji i zwalniać od obowiązku ponoszenia ciężarów publicznych. Każda sprawa podlega odrębnej ocenie i z faktu, że inną sprawę sądową rozstrzygnięto odmiennie, nie wynika dla podatnika żadne prawo podmiotowe i to podlegające ochronie konstytucyjnej”. (Wyrok NSA z 22 marca 2005 r. sygn. akt FSK 1885/2004).

Jeśli chcesz mieć pewność, w jaki sposób organ podatkowy rozstrzygnie Twoją sprawę, najlepszym sposobem pozostaje skierowanie wniosku o wydanie przez organ interpretacji przepisu, który nasuwa Twoje wątpliwości. Po wydaniu takiej interpretacji organ podatkowy jest nią związany. Może wprawdzie zmienić zdanie, ale do momentu, kiedy Cię o tym nie powiadomi, masz prawo stosować się do wcześniejszej interpretacji bez ryzyka jej kwestionowania.


Poradnik "VAT w praktyce" to serwis informacyjny, w którym zawsze znajdziesz aktualne informacje, porady.