Zaliczka na podatek z etatu przy wspólnym opodatkowaniu małżonków

Przeczytaj także: Zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych 2017 cz. 1

Zgodnie z obecnymi regulacjami prawnymi, zakład pracy (jako płatnik) pomniejsza zaliczkę na podatek obliczoną od należności wypłacanych pracownikowi w związku z zawartą umową o pracę o kwotę 46,33 zł miesięcznie, o ile zostanie mu przedłożone przez pracownika odpowiednie oświadczenie (na druku PIT-2) w tym zakresie. Wejście dochodów w wyższy próg podatkowy powoduje, że od następnego miesiąca zaliczka na podatek będzie liczona wg wyższej - 32% stawki podatku. Ponadto - poczynając od tego miesiąca przy liczeniu zaliczki na podatek płatnik nie może uwzględniać kwoty zmniejszającej.

Stosowania kwoty zmniejszającej płatnik powinien przy tym zaniechać także wówczas, gdy sam podatnik (pracownik) złoży mu oświadczenie, że za dany rok jego dochody (opodatkowane skalą podatkową) przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (czyli 85 528 zł). Tutaj druku urzędowego już nie ma.

Opisane wyżej reguły wynikają ze znowelizowanego art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wpływ na wartość zaliczki na podatek pracownika może tutaj mieć przy tym fakt, czy zamierza on za dany rok rozliczyć się razem z małżonkiem oraz czy małżonek ten uzyskuje dochody opodatkowane skalą podatkową.

Co daje oświadczenie o rozliczeniu się z małżonkiem?

Art. 32 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że za dany rok zamierza rozliczyć się razem z małżonkiem, zaś przewidywane za ten rok, określone w oświadczeniu:

1. dochody podatnika nie przekroczą górnej granicy pierwszego przedziału skali, a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów (z wyjątkiem renty rodzinnej) - zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, tj. 46,33 zł;
2. dochody podatnika przekroczą górną granicę pierwszego przedziału skali, a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów (z wyjątkiem renty rodzinnej) lub dochody małżonka mieszczą się w niższym przedziale skali, zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Efekt złożonego oświadczenia może zatem być dwojaki. W pierwszej z opisanych sytuacji (czyli gdy przewidywane dochody podatnika nie przekraczają 85,5 tys. zł) pracownikowi z jednej strony będzie liczona zaliczka na podatek wg 18% stawki podatku, z drugiej zaś zyskuje on dodatkową kwotę zmniejszającą podatek braną pod uwagę przy liczeniu zaliczki (czyli w sumie zaliczka będzie pomniejsza o kwotę zmniejszającą na poziomie: 46,33 zł x 2 =92,66 zł; pierwszy raz na podstawie złożonego oświadczenia o zamiarze wspólnego rozliczenia się z małżonkiem i drugi raz na podstawie złożonego płatnikowi oświadczenia PIT-2).

W drugiej sytuacji (a więc gdy przewidywane dochody podatnika przekroczą limit 85,5 tys. zł) płatnik przy liczeniu zaliczki na podatek:

• po pierwsze - będzie przez cały rok stosował niższą - 18% stawkę podatku do wynagrodzenia pracownika, mimo że uzyskany dochód będzie powyżej górnej granicy pierwszego progu skali podatkowej
• po drugie - będzie (na podstawie złożonego przez pracownika oświadczenia PIT-2) uprawniony do stosowania na etapie ustalania zaliczki na podatek kwoty zmniejszającej w wysokości 46,33 zł miesięcznie także, gdy dochody przekroczą wskazany wyżej próg 85,5 tys. zł (co nie miałoby miejsca, gdyby oświadczenie o wspólnym opodatkowaniu nie zostało złożone; wówczas - poczynając od miesiąca następującego po tym, w którym dochód pracownika przekroczyłby kwotę graniczą, płatnik kwoty zmniejszającej nie mógłby uwzględniać).

Powstaje przy tym pytanie, jak powinien się zachować płatnik, któremu z jednej strony złożono oświadczenie PIT-2 oraz o zamiarze rozliczania się razem z małżonkiem, który nie zarabia, a z drugiej oświadczenie o tym, że roczny dochód pracownika zapewne przekroczy limit 85,5 tys. zł nakazujące zaprzestanie stosowania kwoty zmniejszającej?

Wydaje się, że złożenie przez pracownika płatnikowi oświadczenia o przekroczeniu progu dochodów w sytuacji, gdy wcześniej złożył on już oświadczenie o wspólnym rozliczeniu razem z małżonkiem, nie jest właściwe. Jedno bowiem zdaje się tutaj wykluczać drugie. Oświadczenie o rozliczeniu wspólnym z małżonkiem wskazuje już bowiem, czy zakładane dochody pracownika przekroczą próg 85,5 tys. zł czy też go nie przekroczą.

Złożenie takiego oświadczenia (o przekroczeniu progu dochodów) jest zasadne wówczas, gdy w pierwszej kolejności pracownik wycofa oświadczenie o wspólnym opodatkowaniu dochodów razem z małżonkiem.

A jak postąpić w sytuacji, gdy po złożeniu oświadczenia o uzyskaniu dochodów powyżej 85,5 tys. zł pracownik zdecyduje się na rozliczenie razem z małżonkiem (z uwagi na różne okoliczności)? Wówczas -zdaniem autora - można by przyjąć, że złożenie stosownego oświadczenia w tym zakresie niweczy wcześniej złożone oświadczenie o niestosowaniu kwoty zmniejszającej przez płatnika na etapie liczenia zaliczki na podatek. Można tutaj oczywiście złożyć dodatkową informację o wycofaniu tego wcześniejszego oświadczenia.