Istota ulgi abolicyjnej w PIT za 2016 r.

Przeczytaj także: Będzie trudniej o zwrot nadpłaty podatku z Holandii

Jak nietrudno zauważyć, to metoda wyłączenia z progresją jest korzystna dla podatników. Dzięki niej bowiem ci nie płacą w Polsce podatku od zagranicznych dochodów. Niemniej dochody te wpływają na stawkę podatku, która będzie miała zastosowanie do dochodów tutaj opodatkowanych.
Mówiąc innymi słowy podatnik, który przykładowo w Polsce zarobił 40 000 zł zapłaci mniejszy podatek od tego, który w Polsce zarobił również 50 000 zł, ale do tego jeszcze 10 000 euro np. w Niemczech (mowa oczywiście o dochodach opodatkowanych skalą podatkową).

W dużo gorszej sytuacji są ci, którzy do uzyskiwanych za granicą dochodów są obowiązani stosować metodę odliczenia proporcjonalnego. Ci bowiem wykazują te dochody w krajowym zeznaniu i opodatkowują łącznie z dochodami uzyskanymi w Polsce. Obliczone zobowiązanie mogą jedynie pomniejszyć o podatek zapłacony za granicą, ale tylko w tej części, która przypada na uzyskane tam dochody.

Ulga abolicyjna

Celem ulgi abolicyjnej jest eliminowanie różnic w poziomie opodatkowania zagranicznych dochodów osiąganych przez polskich rezydentów. Adresatami tej ulgi są właśnie ci, którzy do uzyskanych zagranicznych dochodów są obowiązani stosować metodę odliczenia proporcjonalnego. Warunków jednak jest więcej.

W jakim PIT ulgę można rozliczyć? PIT-36, PIT-36L, PIT-28 czy PIT-37. Do ulgi uprawniają dochody/przychody opodatkowane skalą podatkową, podatkiem liniowym czy ryczałtem ewidencjonowanym.

Na czym polega ulga

Dzięki uldze abolicyjnej podatnicy mogą odliczyć od podatku dochodowego kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy:

• kwotą podatku obliczonego przy zastosowania metody odliczenia proporcjonalnego a
• kwotą podatku obliczonego przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją.

Dla przykładu, jeżeli podatek wyliczony wg metody odliczenia proporcjonalnego (jako właściwej dla uzyskanych dochodów zagranicznych) wyniósł 8 000 zł, zaś podatek obliczony poprzez zastosowanie metody wyłączenia z progresją 3 000 zł, to w ramach ulgi abolicyjnej podatnik dokona dodatkowego odliczenia w wysokości 5 000 zł.

Gdy brak umowy bilateralnej i raje podatkowe

Metoda odliczenia proporcjonalnego odliczenia ma zastosowanie do dochodów zagranicznych wówczas, gdy takie postanowienia wynikają z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z danym państwem jak i wtedy, gdy Polska nie zawarła takiej umowy z określonym państwem, w którym to podatnik uzyskał dochody.

Zgoła inaczej jest w przypadku państw zaliczanych do tzw. rajów podatkowych, a więc stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Ich wykaz znajduje się w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. poz. 599).

Niezapłacony za granicą podatek a ulga abolicyjna

Może przy tym wystąpić sytuacja, w której to dochody w kraju, w którym zostały uzyskane, są zwolnione od podatku dochodowego. Nasuwa się wówczas pytanie, czy i tutaj ulgę abolicyjną można stosować?

Minister Finansów wydał dnia 31 października 2016 r. interpretację ogólną nr DD10.8201.1.2016.GOJ, w której odniósł się do stosowania ulgi abolicyjnej w stosunku do dochodów marynarzy z wykonywanej pracy najemnej na pokładach zagranicznych statków morskich eksploatowanych w transporcie międzynarodowym, będących zwolnionymi z opodatkowania w państwie, z którego są wypłacane, na podstawie przepisów prawa wewnętrznego tego państwa.

W interpretacji tej czytamy, że „(...) marynarz, mający miejsce zamieszkania w Polsce, uzyskujący dochód z tytułu pracy najemnej na pokładzie statku morskiego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym, którego dochód, zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania może być opodatkowany w drugim państwie – lecz faktycznie nie jest z uwagi na szczególne rozwiązania prawa wewnętrznego – i do dochodu tego, zgodnie z właściwą umową ma zastosowanie metoda proporcjonalnego zaliczenia, jest uprawniony do rozliczenia się w Polsce na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy, a w konsekwencji przysługuje mu prawo do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 27g ustawy, na zasadach określonych w tym przepisie.(...)”

Zwrot podatku z zagranicy a ulga abolicyjna

Sposób korzystania z ulgi abolicyjnej jest bardzo specyficzny. Podatnicy są tutaj obowiązani w pierwszej kolejności obliczyć należny fiskusowi podatek z zastosowaniem określonych w ustawie zasad opodatkowania i dopiero to zobowiązanie pomniejszyć o ewentualną ulgę abolicyjną.

Jeszcze przed zastosowaniem ulgi podatnik odlicza zatem od polskiego zobowiązania podatkowego podatek zapłacony za granicą (zgodnie z regułami ustalania podatku wg metody odliczenia proporcjonalnego). Do takiego odliczenia jest on zobowiązany przepisami prawa.

Zagraniczny podatek natomiast w latach następnych z reguły (w całości bądź części) taki podatnik może odzyskać. Wówczas staje się on doliczeniem do podatku polskiego w roku otrzymania zwrotu - jako że wcześniej został odliczony. Jak zatem łatwo zauważyć - w ostatecznym rozrachunku podatek ten trafia nie do Kowalskiego, a fiskusa. Jeżeli bowiem wcześniej podatek taki został odliczony w rocznym PIT, to w roku jego zwrotu należy go do polskiego podatku doliczyć w zeznaniu podatkowym.

Stąd powstaje pytanie, czy można zagraniczny podatek (jako odliczenie od podatku polskiego) w ogóle pominąć w składanym zeznaniu podatkowym? Niestety organy podatkowe uważają, że nie.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 20.08.2015 r. nr IBPB-2-1/4511-174/15/BJ uznał, że sposób obliczania podatku od zagranicznych dochodów, w tym stosowania tzw. ulgi abolicyjnej, określają wprost przepisy podatkowe. To samo tyczy się doliczania w rocznym PIT zwróconego z zagranicy podatku. Podatnik ustalając należny podatek musi się do nich ściśle stosować. Nie ma natomiast prawa modyfikować sposobu rozliczenia tak, aby zapłacić jak najmniejszą daninę.

Krzysztof Skrzypek
Doradca podatkowy, nr wpisu 12444