JPK wyłapie fikcyjne faktury i nieuprawnione odliczenie VAT

Przeczytaj także: JPK (VAT) obowiązkowo z podpisem elektronicznym

Czego bowiem organy mogą szukać w przesyłanych im przez podatników danych? Uzgodnienie z deklaracjami VAT to tylko pierwsza czynność. Drugą jest kontrola informacji podsumowujących i to zarówno pod względem wartościowym jak i informacyjnym (sprawdzanie poprawności unijnych NIP-ów kontrahentów, a tym samym prawa do zastosowania preferencyjnej stawki podatku przy WDT). Taki sam test zgodności można wykonać także pomiędzy JPK_VAT a informacją VAT-27 (czyli krajowych transakcjach rozliczanych w ramach odwrotnego obciążenia).

Fiskus będzie też doskonale poinformowany o przyczynach korekt takich rozliczeń. Przesyłając bowiem korektę deklaracji, przekazać trzeba także skorygowany JPK_VAT, dzięki czemu w łatwy sposób możliwe będzie sprawdzenie tego, co się zmieniło w stosunku do stanu poprzedniego.

Rejestracja kontrahentów na cenzurowanym

Od 2017 r. w rejestrach VAT muszą znaleźć się szczegółowe dane dostawców i nabywców, a w tym ich NIP bądź numery VAT-UE (w przypadku kontrahentów unijnych). Dzięki temu fiskus na bieżąco może sprawdzać status rejestracji dostawców jak i nabywców jako czynnych podatników VAT oraz rejestracji na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Dzięki temu organy podatkowe będą mogły przede wszystkim w prosty sposób wykryć oszustów podatkowych (chociażby wystawiających puste faktury, które pojawią się w rejestrach zakupu klientów). Niestety rykoszetem może oberwać się także uczciwym przedsiębiorcom. Dlaczego?

O ile działanie oszustów, mających na celu wyłudzenie VAT, należy niewątpliwie tępić, tak zawarte w ustawie o VAT rozwiązania nie dają tutaj odpowiedniej ochrony podatnikom uczciwym, którzy zostali przez takie podmioty zostali oszukani. Wręcz bardzo często będą oni zrównywani z oszustami, ponosząc dotkliwe konsekwencje „nierzetelnych” dokumentów.

Co grozi takim podatnikom? Z jednej strony zakaz prawa do odliczenia VAT, z drugiej zaś sankcje, które z początkiem roku wróciły do ustawy o VAT.

Art. 88 ustawy o VAT zawiera przypadki, kiedy podatek naliczony wynikający z faktury zakupowej nie może być odliczony.

Dzięki takim narzędziom kontrolujący mogą zatem zakwestionować prawo do odliczenia VAT z faktury zakupowej, jeżeli okaże się, że dostawca posługuje się błędnym NIP lub nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Poczynając od stycznia 2017 r. natomiast status czynnego podatnika VAT dużo łatwiej utracić - nawet o tym nie wiedząc.

Podatnicy zatem powinni baczniej przyglądać się swoim kontrahentom i to nie jednorazowo, a przy każdej zawieranej transakcji. Zmiany chociażby w rejestracji podatników VAT mogą tutaj być bardzo dynamiczne, a konsekwencje błędów bolesne finansowo.

Status kontrahenta można obecnie sprawdzać na stronie internetowej resortu finansów (została udostępniona stosowna przeglądarka; serwis: Sprawdź status VAT podmiotu). Niestety analiza taka zwraca jedynie skromną informację na podstawie podanego NIP, czy ten należy do czynnego podatnika VAT czy też nie (innych informacji brakuje, jak chociażby to, do kogi NIP należy). Sprawdzać można także status podmiotów unijnych (w bazie VIES).

Niestety powyższe jest uciążliwe i nieefektywne. Mało kiedy też przedsiębiorcy, po jednokrotnym sprawdzeniu kontrahenta, dokonują ponownie takiej czynności w przyszłości.