Podatek liniowy z działalności gospodarczej w 2017 r.

Przeczytaj także: Skala podatkowa formą opodatkowania działalności gospodarczej 2015

Czym się charakteryzuje podatek liniowy? - stałą stawką podatku bez względu na wysokość osiągniętego dochodu. Dzięki temu przedsiębiorca nie musi się martwić, że po przekroczeniu jakiegoś progu jego obciążenia fiskalne nagle wzrosną wskutek zastosowania wyższej stawki podatku.
Ponadto ta forma opodatkowania jest przewidziana niemalże dla wszystkich przedsiębiorców. Występują tutaj tylko sporadyczne wyjątki.

Niestety liniowy PIT można opłacać jedynie od przychodów z działalności gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej i ... na tym koniec. Żadne inne dochody tutaj nie mogą być brane pod uwagę. W związku z tym jednej stawki podatku nie mogą płacić np. uzyskujący dochody z pracy, szeroko rozumianej działalności wykonywanej osobiście, rent czy emerytur, chociaż zdecydowana większość społeczeństwa i tak płaci od tego typu stawkę liniową, ale w wysokości 18% (gdy dochody roczne nie przekraczają 85,5 tys. zł). Warto też pamiętać, że dochodów opodatkowanych liniowo nie łączy się z żadnymi innymi.

Podatek liniowy jest liczony od dochodu

Tak samo, jak w przypadku skali podatkowej, podatek liniowy jest obliczany uzyskanego przez przedsiębiorcę dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania. Chodzi tutaj oczywiście jedynie o przychody i koszty podatkowe (a nie wszystkie osiągane/ponoszone przez przedsiębiorcę). Przed opodatkowaniem dochód naturalnie można pomniejszyć o przysługujące podatnikowi odliczenia (chociażby stratę z lat ubiegłych czy składki na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcy i osób współpracujących o ile te wcześniej nie trafiły do kosztów uzyskania przychodu).

Liczenie podatku od dochodu pociąga za sobą obowiązek prowadzenia urządzeń księgowych pozwalających na jego ustalenie. W zależności od rozmiarów przychodów oraz formy prawnej prowadzonego biznesu, prowadzić należy podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe.

Księga podatkowa jest urządzeniem stworzonym wyłącznie na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych. Zasady jej prowadzenia regulują przepisy podatkowe i tylko przychody i koszty traktowane jako podatkowe winny być co do zasady w niej ujmowane.

Z kolei księgi rachunkowe są prowadzone zgodnie z ustawą o rachunkowości, co często powoduje pewne komplikacje w zakresie prawidłowego rozliczenia podatku dochodowego.

Prawo bilansowe bowiem niekiedy w inny sposób nakazuje określać chociażby dzień poniesienia koszty czy uzyskania przychodu. Pojęcia te także nieco inaczej definiuje. Nadto, o ile w przypadku księgi podatkowej zapisywane w niej są jedynie przychody i koszty podatkowe, tak w księgach rachunkowych ewidencjonowane są wszelkie zdarzenia gospodarcze związane z przedsiębiorstwem, czyli także te, które nie mają wpływu na wartość dochodu „podatkowego”, po to, aby rzetelnie odzwierciedlić kondycję finansową danej jednostki.

Powyższe skutkuje tym, że przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych z reguły trzeba dokonywać odpowiednich korekt księgowań, aby prawidłowo ustalić dochód, który posłuży do wyliczenia podatku.

Opodatkowanie dochodu wymaga od przedsiębiorcy bardzo specjalistycznej wiedzy. Musi on bowiem z jednej strony wiedzieć, co powinno zostać zaliczone do przychodów i kosztów podatkowych, z drugiej zaś w którym momencie powinno nastąpić ujęcie danego przychodu bądź kosztu, tak aby prawidłowo obliczyć podatek.

Zadanie to niestety nie należy do prostych. Dlatego właśnie płacenie podatku od dochodu (pomijając dużo bardziej rozbudowaną księgowość, aniżeli przy formach zryczałtowanych) jest najbardziej skomplikowane. Wymaga bowiem biegłej znajomości nie tylko przepisów podatkowych, ale także bieżącej linii interpretacyjnej czy orzeczniczej, jako że wiele kwestii wprost z przepisów nie wynika i te należy odpowiednio interpretować.

Gdy już prawidłowo ustalimy wartość przychodów i kosztów podatkowych, samo wyliczenie podatku trudne nie będzie. Wyliczony na tej podstawie dochód bowiem pomniejsza się o przysługujące odliczenia (o czym mowa była wyżej). Tak ustaloną podstawę opodatkowania mnoży się następnie przez stawkę podatku liniowego, zaś wynik pomniejsza o zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne (które podlegają odliczeniu). Jeżeli wynik tych działań jest dodatni, otrzymaną kwotę należy wpłacić na właściwe konto urzędu skarbowego.

Ponadto w składanym zeznaniu rocznym, podstawa opodatkowania może zostać dodatkowo pomniejszona o wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (wpłaty na IKZE), dokonane w danym roku. Pomniejszenia takiego nie można dokonać na etapie ustalania zaliczek na podatek.

Zaliczki na podatek liniowy w trakcie roku

Podatek dochodowy jest podatkiem rocznym, niemniej w jego trakcie podatnicy są obowiązani do obliczania oraz wpłacania fiskusowi zaliczek na podatek, w tym także ustalonych przy użyciu stawki liniowej. Zaliczki te płaci się za okresy miesięczne bądź kwartalne (ta fakultatywna forma wpłacania zaliczek nie jest dostępna dla wszystkich; regułą podstawową są tutaj miesiące kalendarzowe). Stosownych wpłat dokonuje się do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu/kwartale, którego zaliczka dotyczy.

Same zaliczki na podatek liczy się w bardzo podobny sposób, jak zaprezentowany już wyżej. Pierwszym etapem jest ustalenie podstawy opodatkowania od początku roku do końca okresu, za który podatek jest naliczany. Od otrzymanego wyniku obliczamy następnie podatek wg stawki 19%, który w kolejnym kroku pomniejszamy o podlegające odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w danym roku oraz należne zaliczki na podatek za poprzednie okresy rozliczeniowe (miesiące bądź kwartały). Jeżeli otrzymany wynik w dalszym ciągu jest większy od 0 - kwotę tę należy wpłacić na konto fiskusa.
Naturalnie gdy koszty przewyższyły uzyskane przychody, czyli wystąpiła tzw. strata podatkowa, bądź dochód był na tyle niski, iż podatek nie wystąpił, na konto fiskusa przedsiębiorca nic nie wpłaca. Nie składa także żadnych deklaracji podatkowych w trakcie roku z tego tytułu.

Zaliczki uproszczone dostępne dla niektórych przedsiębiorców
Dzięki zaliczkom uproszczonym w trakcie roku przedsiębiorca może wpłacać stałe kwoty podatku bez względu na wartość uzyskanych dochodów. Nie każdy może jednak z takiego dobrodziejstwa skorzystać.

Zaliczki uproszczonych oblicza się oraz wpłaca na konto fiskusa w stałej wysokości, ustalonej na podstawie danych historycznych, tj. wynikających z zeznania podatkowego złożonego rok bądź dwa lata wcześniej przed danym rokiem podatkowym (czyli w przypadku zaliczek na rok 2017, brane pod uwagę w pierwszej kolejności będą dochody roku 2015 a następnie 2014). Zaliczki takie obligatoryjnie należy wpłacać za okresy miesięczne.

Podatnik zatem z góry ustala tutaj wartość kwot, które będzie musiał w ciągu roku (w rozbiciu miesięcznym) przekazać na konto urzędu skarbowego tytułem zaliczki na podatek dochodowy. Ustalenie rzeczywistego dochodu oraz należnego podatku następuje tutaj dopiero na etapie sporządzenia rocznego zeznania podatkowego.

Podatek liniowy rozlicza się na formularzu oznaczonym symbolem PIT-36L (którego obowiązkowym załącznikiem jest PIT/B). Termin jego złożenia to koniec kwietnia roku następującego po tym, którego zeznanie podatkowe dotyczy. Wykazywane są tutaj wyłącznie dochody opodatkowane stawką liniową 19%, do której mają prawo jedynie przedsiębiorcy oraz prowadzący działy specjalne produkcji rolnej.

Ograniczenia przy wyborze podatku liniowego

Wielkość przychodów i kosztów nie ma najmniejszego znaczenia w możliwości skorzystania z podatku liniowego. Pewne ograniczenia jednak występują.

Mianowicie jeżeli podatnik korzystający z opodatkowania podatkiem liniowym, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, traci on w roku podatkowym prawo do opodatkowania podatkiem liniowym i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Wady i zalety podatku liniowego

Stała stawka podatku dla jednych jest wadą, dla innych zaletą. Wszystko zależy od wartości uzyskanego dochodu. Mówiąc w pewnym uproszczeniu, podatek liniowy staje się opłacalny dopiero, gdy dochód będzie oscylował w granicach 90- kilku tysięcy złotych w skali roku. Poniżej tej kwoty lepiej skorzystać z opodatkowania skalą podatkową (mowa tutaj oczywiście o wszystkich dochodach opodatkowanych skalą, nie tylko osiąganych z firmą).

Bardzo dużą wadą podatku liniowego jest natomiast pozbawienie przedsiębiorcy wielu preferencji i ulg podatkowych. Nie będzie on się bowiem mógł rozliczyć razem z małżonkiem bądź w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. W zeznaniu podatkowym, oprócz składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, strat z lat ubiegłych czy wpłat na IKZE, przedsiębiorca taki nie może wykazać innych odliczeń.

W związku z tym nie są tutaj uwzględniane chociażby przekazane darowizny dla OPP, krwiodawstwa, czy cele kultu religijnego jak też bardzo popularna ulga na dzieci czy internetowa. W ramach praw nabytych nie można też odliczyć od liniowego PIT innych ulg, obowiązujących w przeszłości.

Przy opodatkowaniu podatkiem liniowym można natomiast przekazać 1 proc. swojego podatku należnego na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego.

W skrajnych przypadkach, (po uwzględnieniu różnych ulg, odliczeń i preferencji) podatek liniowy może okazać się opłacalny nawet dopiero przy dochodzie powyżej 200 tys. zł. Dlatego właśnie planując wybór odpowiedniej formy opodatkowania należy sobie zadać pytanie nie tylko, jaka jest stawka podatku i ile może wynieść przewidywany dochód, ale także z jakich preferencji podatkowych przedsiębiorca będzie mógł skorzystać.

Jak wybrać opodatkowanie liniowym PIT?

Podatek liniowy jest fakultatywną formą opodatkowania, co oznacza, że przedsiębiorca zamierzając z niego skorzystać musi o tym zawiadomić właściwy dla siebie urząd skarbowy. Obecnie można tego dokonać bezpośrednio w urzędzie skarbowym (poprzez złożenie stosownego oświadczenia; brak jest ustawowego wzoru), bądź w gminie na formularzu CEIDG-1.
Wybór formy opodatkowania należy zgłosić do fiskusa w nieprzekraczalnym terminie do 20 stycznia danego roku podatkowego. Złożenie oświadczenia później na dany rok podatkowy nie będzie skuteczne.

Raz złożone oświadczenie jest ważne w latach następnych tak długo, aż podatnik go nie zmieni (złoży nowego) bądź nie utraci prawa do danej formy opodatkowania. Nie ma zatem potrzeby składania z początkiem każdego roku oświadczenia o wyborze formy opodatkowania podatkiem liniowym, jeżeli wybór ten się nie zmienia - w takim przypadku wcześniej złożone oświadczenie nadal jest ważne.

Warto wiedzieć

W 2016 r. rząd robił przymiarki do wprowadzenia podatku jednolitego, który miał przede wszystkim uderzyć właśnie w przedsiębiorców płacących podatek liniowy. W efekcie wprowadzenia tej nowej daniny podatki płacone przez takie firmy do budżetu państwa istotnie by wzrosły. Ostatecznie jednak z projektu się wycofano, pozostawiając bez zmian dotychczasowe zasady rozliczania podatków.