Działalność rolnicza: sprzedaż maszyn rolniczych w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Pełna amortyzacja maszyn rolniczych używanych w gospodarstwie

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółdzielnia rolnicza, która prowadzi działalność rolniczą, zamierza sprzedać kombajn zbożowy, służący wyłącznie tej działalności. Ponieważ przychody z działalności rolniczej są wyłączone spod opodatkowania podatkiem dochodowym, dokonywane odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej tego środka trwałego nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Niemniej bilansowo odpisy amortyzacyjne były rozliczane.

Zadano pytanie, jak ustalić dochód ze sprzedaży środka trwałego i czy ewentualna strata będzie uwzględniana w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888, dalej: „updop”), przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że ustalenie przychodów jest wymagane dla celów określenia dochodów wolnych od podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4e.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. thomaslenne - Fotolia.com

Maszyny rolnicze zawsze sprzedajemy z podatkiem dochodowym?

W podatku dochodowym od osób prawnych sprzedaż maszyn rolniczych przez rolnika nie jest działalnością rolniczą. W związku z tym podlega opodatkowaniu.

Pojęcie działalności rolniczej dla celów podatku dochodowego od osób prawnych zostało określone w art. 2 ust. 2 updop, zgodnie z którym działalnością rolniczą w rozumieniu ust. 1 pkt 1 jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo - fermowego oraz hodowla ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:
1. miesiąc - w przypadku roślin,
2. 16 dni - w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi i kaczek,
3. 6 tygodni - w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego,
4. 2 miesiące - w przypadku pozostałych zwierząt
-licząc od dnia nabycia.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że regulacja art. 2 ust. 1 pkt 1 updop, wskazuje, że przychody z działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej zostały wyłączone z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych. Zawarty w tym przepisie zwrot normatywny „przychodów z działalności rolniczej” oznacza, że ustawodawca odwołuje się w nim do efektów działalności rolniczej (jej przychodów), a nie do działalności rolniczej jako takiej. W związku z tym, omawianym zwolnieniem przedmiotowym, którego zakresu nie można interpretować rozszerzająco, objęte są tylko te czynności (zdarzenia gospodarcze), które zostały wprost wymienione w art. 2 ust. 2 updop.

Jednocześnie zaznaczyć należy, że ustawodawca precyzuje wyraźnie, co dla celów podatku dochodowego od osób prawnych należy rozumieć przez działalność rolniczą, a wyliczenie dokonane w ww. art. 2 ust. 2 updop, ma charakter wyczerpujący. W konsekwencji, przychody uzyskane z czynności wykraczających poza ustawowo zdefiniowany zakres działalności rolniczej należy traktować jako „pozarolnicze” i tym samym podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych według zasad określonych w ustawie. (...)

Mając na uwadze powyższe, w pierwszej kolejności należy wskazać, że sprzedaż kombajnu zbożowego, pomimo że jest związany z wykonywaną przez Wnioskodawcę działalnością rolniczą, nie stanowi przychodu z działalności rolniczej, lecz jedynie przychód z tą działalnością związany. Przymiot „związania” z określonym źródłem przychodu nie oznacza pochodzenia z tego źródła. Powyższe oznacza więc, że nie można potraktować przychodu ze sprzedaży kombajnu zbożowego jako wyłączonego z przedmiotowego zakresu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 i tym samym zastosować należy zasady ogólne wynikające z regulacji powołanej ustawy.

Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 updop, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Z art. 7 ust. 2 updop wynika z kolei, że dochodem, z zastrzeżeniem art. 10, 11 i 24a, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

W świetle powyższego, dochód podatkowy stanowi różnicę pomiędzy osiągniętym przychodem a kosztami jego uzyskania. Dochód podatkowy ustalany jest wyłącznie na podstawie przepisów prawa podatkowego. Wpływ na wysokość dochodu podatkowego mają bowiem tylko wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych przychody i koszty uzyskania przychodów, zasady przypisywania ich do danego roku podatkowego oraz przewidziane w tej ustawie zwolnienia i ulgi podatkowe.

W tym miejscu wskazać także należy, że taka, a nie inna konstrukcja przepisu art. 7 ust. 2 updop, powoduje, że kluczowe znaczenie dla ustalenia zasad opodatkowania podatkiem dochodowym mają: po pierwsze – przychód, a po drugie – koszty jego uzyskania.

Przychodami podatkowymi, o których mowa w regulacjach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych są w szczególności: otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe, a w zakresie przychodów związanych z działalnością gospodarczą także przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Jednocześnie, należy zwrócić uwagę na przepis art. 14 ust. 1 updop, w myśl którego przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

Wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia (art. 14 ust. 2 updop).

Natomiast z art. 15 ust. 1 ww. updop wynika, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje zatem podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (nie wymienionych w art. 16 ust. 1 updop), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

Biorąc pod uwagę fakt, że przychodem Spółki będzie kwota uzyskana ze sprzedaży kombajnu zbożowego, kosztem uzyskania tego przychodu będą wydatki na jego nabycie.

W przepisie art. 15 ust. 4 updop, określono z kolei, że koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają kryteriów jakimi należy kierować się przy zaliczaniu konkretnych wydatków do kosztów bezpośrednio związanych z przychodami. Natomiast generalną zasadą podatkowego rozliczania kosztów bezpośrednich jest ujęcie (potrącenie) w rachunku podatkowym kosztu bezpośrednio związanego z przychodem w roku jego związania z odpowiadającym mu przychodem.

Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzić należy, że podstawę opodatkowania (dochód) w analizowanej sprawie kształtować będzie wartość przychodu uzyskana ze sprzedaży kombajnu zbożowego pomniejszona o koszty uzyskania przychodów, tj. wydatki na nabycie kombajnu. Co istotne, zauważyć należy, że kosztami podatkowymi będą wydatki poniesione na nabycie kombajnu zbożowego w pełnej wysokości, bowiem – jak wskazał Wnioskodawca – zakupiona maszyna była amortyzowana tylko bilansowo, a na gruncie podatkowym odpisy amortyzacyjne nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów.

Zatem w przypadku, gdy przychód osiągnięty ze sprzedaży kombajnu będzie niższy niż wydatki poniesione na jego nabycie, strata powstała na tej transakcji będzie wpływała na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w okresie sprzedaży tej maszyny (o ile wcześniej nie dojdzie do uregulowania należności).(...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów