Nowe zasady rejestracji podatników VAT w 2017 r.

Przeczytaj także: Status podatnika VAT przy transakcjach z odwrotnym obciążeniem

Zapowiadane zmiany w ustawie o VAT stały się faktem 15 grudnia 2016 r. Wtedy to bowiem została ogłoszona w Dzienniku Ustaw (poz. 2024) ustawa z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która - poza nielicznymi wyjątkami - wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.

Zakłada ona m.in. zmiany w rejestracji podmiotów jako podatników VAT. Nie zmieniają się regulacje w zakresie podmiotów obowiązanych do takiej rejestracji, a uprawnienia organów podatkowych co do badania słuszności takiej rejestracji oraz wykreślania z rejestru podatników VAT czynnych.

Odmowa rejestracji na potrzeby VAT

I tak naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł odmówić rejestracji podmiotu jako podatnika VAT w określonych w ustawie sytuacjach.

Warto tutaj także dodać, że w przyszłym roku podmiot będzie rejestrowany jako podatnik VAT czynny bądź zwolniony (na jego wniosek) przez naczelnika urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym (znowelizowany art. 96 ust. 4 ustawy o VAT). Zanim zatem dojdzie do rejestracji podatnika, w pierwszej kolejności jego zgłoszenie zostanie zweryfikowane, zaś jeżeli podczas takiej weryfikacji wystąpi chociażby jedna z przesłanek opisanych wyżej w ramce, podmiot nie zostanie zarejestrowany.

Ponadto jeżeli podatnik zostanie zarejestrowany na podstawie zgłoszenia rejestracyjnego złożonego przez pełnomocnika, ten ostatni będzie odpowiadał solidarnie wraz z podatnikiem do kwoty 500 000 zł za zaległości podatkowe podatnika powstałe z tytułu czynności wykonanych w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego. (nowy art. 96 ust. 4b ustawy o VAT). Zasada ta nie będzie miała zastosowania jedynie wówczas, gdy powstanie tych zaległości nie będzie wiązało się z uczestnictwem podatnika w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej.

Wykreślenie z rejestru podatników VAT

Nowelizacja przewiduje także szereg przypadków, w których to podatnik z urzędu będzie wykreślany z rejestru podatników VAT.
I tak naczelnik urzędu skarbowego wykreśli z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli:

1. podatnik nie istnieje lub
2. mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub
3. dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą, lub
4. podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej.

Wystarczy wystąpienie tylko jednej przesłanki, aby podmiot mógł zostać wykreślony z rejestru VAT.

Ponadto wykreśleniu z urzędu będzie podlegał także podatnik, który (tutaj powinno nastąpić jego zawiadomienie o takim fakcie):

1. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy lub
2. będąc obowiązanym do złożenia deklaracji VAT (VAT-7, VAT-7K), nie złożył takich deklaracji za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały, lub
3. składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje VAT, w których nie wykazał sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia, lub
4. wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane, lub
5. prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej.

Wyjątki od reguły

Ustawa wskazuje także wyjątki od powyższej zasady wykreślania z rejestru.
I tak po pierwsze podatnik zawieszający firmę na okres co najmniej 6 miesięcy, który w tym okresie zamierza wykonywać czynności opodatkowane, będzie obowiązany przed dniem:

1. zawieszenia działalności gospodarczej albo
2. rozpoczęcia wykonywania takich czynności w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

- zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego, wskazując okres, w którym będzie wykonywał te czynności.

Ponadto z dniem wznowienia (po okresie zawieszenia) wykonywania działalności gospodarczej, podatnik zostanie ponownie zarejestrowany do VAT, bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego ponownie jako podatnik VAT, ze statusem takim, jaki posiadał przed dniem zawieszenia działalności.

Po drugie wykreślenie z rejestru podatników VAT z powodu nieskładania deklaracji za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały nie będzie miało miejsca w sytuacji, gdy w wyniku wezwania przez naczelnika urzędu skarbowego podatnik udowodni, że prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą oraz złoży niezwłocznie brakujące deklaracje.

W takich sytuacjach, jeżeli wykreślenie już nastąpiło, podatnik zostanie przywrócony przez naczelnika urzędu skarbowego jako podatnik VAT czynny bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego, o ile udowodni, że prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą oraz, w przypadku niezłożenia deklaracji pomimo takiego obowiązku, niezwłocznie złoży brakujące deklaracje.

Po trzecie podatnik, który składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje VAT, w których to nie wykazał sprzedaży oraz zakupów z kwotami podatku do odliczenia nie zostanie wykreślony z rejestru jeżeli niewykazanie tych kwot będzie wynikało, zgodnie z wyjaśnieniami podatnika, ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej.

Po czwarte wykreślenie z urzędu podmiotu z rejestru podatników VAT nie dotknie podatnika wystawiającego faktury lub faktury korygujące dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane, jeżeli ten wykaże, że wystawienie faktury lub faktury korygującej było wynikiem pomyłki lub nastąpiło bez jego wiedzy.

Również tutaj, jeżeli nastąpiło już wyrejestrowanie podatnika, naczelnik urzędu skarbowego dokona jego ponownej rejestracji bez konieczności składania zgłoszenie rejestracyjnego, jako podatnika VAT ze statusem takim, jaki posiadał przed dniem wykreślenia, o ile zostaną spełnione opisane wyżej przesłanki.

Zmiana statusu podatnika VAT

Art. 96 ust. 10 ustawy o VAT wskazuje, że podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, u których następnie sprzedaż została zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub którzy następnie zgłosili, że będą wykonywać wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43, pozostają w rejestrze jako podatnicy VAT zwolnieni.

Nowo dodane ust. 10a-10c precyzują tutaj, że powyższą regułę stosuje się odpowiednio, jeżeli w składanych przez kolejnych 6 miesięcy lub 2 kwartały deklaracjach VAT, podatnik wykazywał wyłącznie sprzedaż zwolnioną od podatku.

Zasada ta nie będzie jednak miała zastosowania, jeżeli ze złożonych wyjaśnień będzie wynikać, że brak wykazanej w deklaracjach sprzedaży innej niż zwolniona od podatku związany jest ze specyfiką prowadzonej działalności gospodarczej, a nie z zaprzestaniem wykonywania sprzedaży innej niż zwolniona od podatku.

Jeżeli podatnik zostanie tutaj już zarejestrowany jako „zwolniony z VAT” naczelnik urzędu skarbowego przywróci zarejestrowanie podatnika jako podatnika VAT czynnego, bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego, jeżeli podatnik taki spełni przesłanki opisane w poprzednim akapicie.