Umorzenie udziałów spółki bez podatku dochodowego

Przeczytaj także: Fiskus przegrał sprawę o 195 mln zł podatku od umorzenia udziałów

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca zamierza zawiązać wraz z pozostałymi wspólnikami spółkę z o.o. Po jej założeniu i wniesieniu wszystkich wkładów przez wspólników, nastąpi dobrowolne umorzenie udziałów jednego z nich - bez wynagrodzenia. Spółka z tego tytułu temu udziałowcowi nie przekaże w zamian za umarzane udziały żadnego świadczenia.

Zadano pytanie, czy umorzenie udziałów jednego ze wspólników w spółce, które zostanie dokonane bez wynagrodzenia, będzie rodziło jakiekolwiek konsekwencje podatkowe po stronie spółki w podatku dochodowym od osób prawnych, w szczególności, czy spowoduje powstanie przychodu po stronie spółki? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Tryb umarzania udziałów uregulowany został w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1578 ze zm., dalej: „Ksh”). Zgodnie z art. 199 § 1 Ksh, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. W myśl art. 199 § 2 Ksh, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Stosownie do § 3 omawianego artykułu, za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

W świetle powyższych regulacji, podstawą dla dokonania dobrowolnego umorzenia udziałów przez spółkę jest ich nabycie od udziałowców. Kwestia ustalenia wynagrodzenia dla wspólnika za zbywane w celu umorzenia udziały pozostawiona została przy tym swobodzie stron.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. karandaev - Fotolia.com

Umorzenie udziałów w spółce z o.o.

Umorzenie udziałów bez wynagrodzenia nie oznacza powstania przychodu opodatkowanego CIT po stronie spółki.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888, dalej: „updop”), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj przychodów, z jakich ten dochód został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Dochodem, z zastrzeżeniem art. 10, art. 11 i art. 24a, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą (art. 7 ust. 2 updop).

Katalog wartości stanowiących przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych został zawarty w art. 12 ust. 1 updop. Katalog ten jest katalogiem otwartym. Jednak, jak wskazuje się w praktyce, z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem – będącym źródłem dochodu – jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. W konsekwencji, w przypadku transakcji, która nie skutkuje definitywnym zwiększeniem majątku podatnika (lub zmniejszeniem istniejących zobowiązań), nie powstaje przychód, w rozumieniu przepisów updop. Warunkiem koniecznym dla osiągnięcia przychodu jest więc, zgodnie z przepisami updop, uzyskanie definitywnego przysporzenia majątkowego. Transakcja nabycia udziałów bez wynagrodzenia w celu ich umorzenia, przeprowadzona stosownie do uregulowań Ksh, nie skutkuje dla podmiotu dokonującego takiego nabycia przyrostem aktywów (zmniejszeniem zobowiązań), tym samym należy stwierdzić, że operacja ta nie wiąże się z obowiązkiem rozpoznania przez podatnika przychodu podatkowego. (...)

W kontekście powyższego, przedstawione zdarzenie przyszłe, w którym Spółka nabędzie własne udziały w celu ich umorzenia, przy czym, nabycie nastąpi bez wynagrodzenia, nie zostało wprost wymienione w art. 12 ust. 1 updop. Jednocześnie podkreślić należy, że w następstwie omawianej transakcji, Spółka nie uzyska przysporzenia majątkowego o konkretnym wymiarze finansowym, tym samym należy uznać, że nie powstanie w Spółce przychód, w rozumieniu updop i w konsekwencji, pozostanie ona bez wpływu na dochód podlegający opodatkowaniu tym podatkiem. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów