Urząd zdecyduje o tym, kiedy dokona zwrotu VAT

Przeczytaj także: Kompensata należności a przyspieszony zwrot VAT

Nie może być jednak zbyt łatwo i prosto. Przed zwrotem bowiem organ może chcieć zweryfikować jego zasadność i przeprowadzić u podatnika kontrolę podatkową czy czynności sprawdzające. Te mogą natomiast potrwać dłużej, aniżeli wyznaczony termin zwrotu (zwłaszcza gdy ich podjęcie nastąpi przy jego końcówce). I co w takiej sytuacji? - oczywiście termin zwrotu może tutaj zostać przesunięty do czasu zakończenia tych czynności.

Powyższy „wyjątek” stosuje się zarówno przy zwrotach ze standardowym terminem (czyli 60 dni), przyspieszonym (czyli 25 dni) jak i wydłużonym (180 dni).
Oczywiście występuje tutaj pewien „bat” na urzędników, zgodnie z którym jeżeli przeprowadzone czynności potwierdzą zasadność zwrotu, urząd skarbowy wypłaci go wraz z odsetkami za zwłokę. Nie będą one jednak w takiej wysokości, jakie płacą podatnicy za swoje spóźnienia, a w wysokości opłaty prolongacyjnej (czyli połowy kwoty odsetek podatkowych).

Problem w tym, iż urzędy skarbowe często wydłużają termin zwrotu VAT twierdząc, że skontrolować muszą nie tylko samego zainteresowanego, ale także zweryfikować rozliczenia kolejnych podmiotów biorących udział w łańcuchu transakcji. Mówiąc innymi słowy termin zwrotu jest oddalany do czasu zakończenia czynności sprawdzających czy kontroli podatkowych nie tylko u podatnika ale i u jego kontrahentów. Często też takie czynności nie sprowadzają się jedynie do sprawdzenia wspólnych transakcji, a wszystkich zawieranych przez kontrahenta w danym okresie czasu (czyli jest u niego przeprowadzana zwykła kontrola).

Z działaniem takim jednak nie zgadzają się sądy. Przykładem może być tutaj sprawa rozstrzygana przez NSA w wyroku dnia 18 grudnia 2015 r., sygn. akt I FSK 2052/14.
Fiskus przedłużał kilkakrotnie termin zwrotu VAT podatnikowi motywując swoje postępowanie koniecznością skontrolowania jego kontrahentów (które to kontrole przeprowadzały inne organy). Z takim zachowaniem organów skarbowych nie zgodził się zarówno WSA jak i NSA. W sprawie skarżącej bowiem organ powinien badać jedynie te transakcje z kontrahentami, które jej dotyczą a nie wszystkie z danego okresu czasu. Fiskus powinien też tutaj wybierać te dostępne narzędzia, która pozwolą na szybką weryfikację.

Podobnie uznał NSA w wyroku z dnia 24.04.2015 r. sygn. akt I FSK 1881/14. Fiskus powinien podawać przy tym przybliżony termin zakończenia prowadzonych czynności.

W 2017 r. będzie trudniej

Planowana nowelizacja ustawy o VAT przewiduje zmiany w zakresie zwrotu tego podatku. Zachowane zostaną dotychczasowe terminy, niemniej pokuszono się o modyfikację przepisów regulujących właśnie wydłużenie terminu zwrotu.

W pierwszej kolejności ustawodawca doprecyzował, że w przypadku konieczności dodatkowej weryfikacji, naczelnik urzędu będzie mógł przedłużyć termin zwrotu w drodze postanowienia do czasu zakończenia tej weryfikacji.

Dodatkowo fiskus zostanie wprost w ustawie uprawniony do przedłużenia terminu zwrotu także na czas weryfikacji kontrahentów podatnika.

Otóż planowany ust. 2a w art. 87 ustawy o VAT ma mówić, że weryfikacja zasadności zwrotu różnicy podatku może obejmować sprawdzenie rozliczenia podatnika, rozliczeń innych podmiotów biorących udział w obrocie towarami lub usługami, będących przedmiotem rozliczenia podatnika oraz sprawdzenie zgodności tych rozliczeń z faktycznym przebiegiem transakcji.

Regulacja ta, która z jednej strony doprecyzowuje obecne przepisy wskazując wprost na możliwość przeprowadzania działań, które obecnie skarbówka i tak stosuje (czyli kontrola transakcji u kontrahentów), może stać się jednak „wytrychem”, który będą wykorzystywały organy podatkowe do przedłużania terminu zwrotu VAT w nieskończoność. Ustawodawca bowiem w dalszym ciągu nie pokusił się o wskazanie maksymalnego czasu, o który może zostać wydłużony termin zwrotu tego podatku. Wskazał jedynie, że organy podatkowe są uprawnione do kontrolowania w związku ze zwrotem także kontrahentów podatnika.