100% odliczenie VAT: dwa samochody w firmie to za mało

Przeczytaj także: Pełne odliczenie VAT od samochodu: istotna konstrukcja, nie przegląd

Co w sytuacji, gdy przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą posiada dwa samochody, z czego jeden wykorzystywany jest w celach mieszanych, a drugi zakupiony został wyłącznie z przeznaczeniem na cele służbowe?

Ustawodawca wyjaśnia, co kryje się pod powyższym stwierdzeniem: „Pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą”.

Wydawać by się mogło, że naturalnym jest to, że samochód wykorzystywany do celów prywatno-służbowych uprawnia do odliczenia 50 % vat, natomiast pojazd samochodowy, który wykorzystywany jest wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (jak wyraźnie wskazuje art. 86a), uprawnia do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w 100 %. Lecz kluczem jest tu wykazanie, że sposób wykorzystywania pojazdu przez podatnika wyklucza jego użycie do celów prywatnych.

Restrykcyjne podejście sądów i organów podatkowych powoduje jednak, że przed podatnikiem stoi bardzo trudne zadanie, bowiem zdaniem sądów: „Wystarczy możliwość nawet tylko jednorazowego użycia pojazdu do celów prywatnych, aby uznać, że pojazd może być wykorzystywany w sposób mieszany, przy czym nie jest istotny moment, w którym użycie to ma miejsce podczas całego okresu użytkowania przez podatnika danego pojazdu aby uznać ten pojazd za wykorzystywany do celów mieszanych”(wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 lipca 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 3507/14).

Natomiast w interpretacji indywidualnej z 20 lipca 2016 Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy odmówił w sytuacji posiadania dwóch samochodów (jeden do celów mieszanych, drugi wyłącznie z przeznaczeniem na cele służbowe) odliczenia 100 % VAT w przypadku pojazdu, który wyłącznie miał być wykorzystywany do działalności gospodarczej podatnika.

Swoje stanowisko uzasadnił wskazując, że: „Nie można bowiem obiektywnie uznać, że samochód ten będzie wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej. W przypadku bowiem, gdy np. samochód, który ma być wykorzystywany zarówno w działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych, nie będzie sprawny, nie można – w ocenie tut. organu – obiektywnie stwierdzić, że prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą nie będzie Pan wykorzystywał ten pojazd również do celów prywatnych. Okoliczności tej nie zmieni również fakt, że złoży Pan naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tym pojeździe VAT-26 i będzie prowadził dla tego samochodu ewidencję jego przebiegu”.

Takie stanowiska organów powodują, że w praktyce bardzo często mogą wystąpić okoliczności, które mogłyby podważyć możliwość odliczenia 100% podatku VAT. Idąc tropem interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy można powiedzieć, że zawsze gdy podatnik będzie posiadał dwa pojazdy w takiej konfiguracji, jak w omawianym przypadku – zaistnieje ryzyko awarii jednego z nich (tego z przeznaczeniem na cele mieszane), co w ocenie organu podatkowego jest wystarczającą okolicznością wykluczającą użycie drugiego pojazdu wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą. Jak bowiem organ argumentuje, obiektywnie trudno uznać, że podatnik nie skorzysta z drugiego sprawnego pojazdu i zamiast pojechać do pracy, pojedzie na zakupy i odbierze po drodze dzieci ze szkoły.

Podatnik oczywiście może dokonać pewnych czynności, które mogą przyczynić się do przychylnej interpretacji organów podatkowych i sądów, bowiem „dopóki mamy do czynienia z tzw. czynnikiem ludzkim, zawsze istnieje potencjalne zagrożenie, że dany pojazd może zostać wykorzystany do celów innych niż związane z działalnością gospodarczą spółki. Okoliczności tej nie da się całkowicie wyeliminować, chodzi zatem jedynie o stworzenie takich mechanizmów i wprowadzenie takich zasad używania pojazdów, które dadzą maksymalną gwarancję wykorzystania ich wyłącznie w działalności gospodarczej podatnika.” (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 lutego 2016 r., sygn. akt I SA/Po 859/15; Wyrok WSA w Warszawie z dnia 27 listopada 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 232/15).