W kosztach firmy jedynie wydatki na wykształcenie po jej otwarciu

Przeczytaj także: Podnoszenie kwalifikacji zawodowych w kosztach uzyskania przychodu

Tak w skrócie można podsumować wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12.07.2016 r., sygn. akt II FSK 1488/14. Sprawa tyczyła się radcy prawnego, który w 2009 r. uzyskał pozytywny wynik egzaminu na aplikację radcowską i został wpisany na listę aplikantów radcowskich. Aplikację tę odbył w latach 2010 - 2012. Formalny tytuł radcy prawnego zainteresowany zdobył w 2013 r. po złożeniu ślubowania oraz wpisaniu go na listę radców prawnych.

Wnioskodawca po powyższych czynnościach postanowił otworzyć działalność gospodarczą w formie kancelarii radcy prawnego (działalność prawnicza). Do kosztów podatkowych chciałby przy tym zaliczyć wydatki poniesione wcześniej w celu uzyskania uprawnień do wykonywania tego zawodu. Spytał w związku z tym we wniosku o interpretację podatkową, czy prawo takie mu przysługuje.

Niestety zarówno organ wydający interpretację jak i sądy administracyjne uznały, że ponoszone w latach poprzedzających otwarcie firmy wydatki nie mogą zostać uznane za podatkowe koszty uzyskania przychodów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wyjaśnił, że wydatki związane ze szkoleniem w ramach odbywanej aplikacji radcowskiej, nie zostały wprawdzie ujęte w katalogu wydatków nieuznawanych za koszt uzyskania przychodów, niemniej nie są wystarczającą przesłanką do zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Konieczne bowiem tutaj jest zaistnienie związku przyczynowego między poniesionym wydatkiem a celem, jakim jest osiągnięcie przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.

Zdaniem WSA ponoszenie wydatków w związku z aplikacją nie jest działaniem zdeterminowanym na uzyskanie przychodu, ale na zdobycie wymaganych ustawą uprawnień do wykonywania zawodu radcy prawnego, bez względu na formę, w jakiej ten zawód ma być wykonywany.

Motywem działania skarżącego jest co prawda zwiększenie przychodu, ale już niekoniecznie z tytułu prowadzonej działalności.

Skarżący skierował kasację do NSA, ten jednak uznał ją za niezasadną. Skład orzekający podkreślił, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego w tej materii ukształtowało się jednolite stanowisko (por. m.in. wyroki z 17 października 2014 r., sygn. akt II FSK 2304/12, z 21 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 771/13, z 25 września 2015 r., sygn. akt II FSK 2051/15, z 25 listopada 2015 r., sygn. akt II FSK 2246/15, z 24 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3904/13, z 3 marca 2016 r., sygn. akt II FSK 31/14, czy też z 16 czerwca 2016 r., sygn. akt II FSK 1563/14).

Dlaczego? Należy bowiem pamiętać że jednym z warunków zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest jego poniesienie w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu. Istotne jest zatem to, czy dany wydatek mógł się potencjalnie przyczynić do osiągnięcia przychodów z konkretnego źródła, bez względu na to, czy skutek ten się ziści.

Niewątpliwie uiszczenie opłat rocznych za każdy rok aplikacji oraz opłaty za przystąpienie do egzaminu końcowego jest warunkiem koniecznym do uzyskania tytułu zawodowego radcy prawnego i wykonywania tego zawodu. Wydatki te nie pozostają jednak w ścisłym związku przyczynowym z ewentualnymi przychodami, które osiągać będzie skarżący jako radca prawny prowadzący działalność gospodarczą.

NSA dodał też, że warunkiem rozpoczęcia przez radcę prawnego działalności gospodarczej jest zarówno ukończenie studiów prawniczych, jak i odbycie aplikacji radcowskiej. Tymczasem, celem poniesienia wymienionych we wniosku wydatków było uzyskanie możliwości wykonywania zawodu radcy prawnego, bez względu na formę w jakiej zawód ten będzie wykonywany. Dodatkowo rozpoczynając aplikację radcowską skarżący nie mógł mieć pewności że ją ukończy, a co za tym idzie nie mógł być pewnym, że rozpocznie w przyszłości działalność gospodarczą jako radca prawny.

Na moment ponoszenia omawianych wydatków uzyskanie przychodu z działalności gospodarczej było więc zdarzeniem przyszłym i niepewnym.

Dlatego też wydatki poniesione przed rozpoczęciem działalności gospodarczej nie mogą tutaj zostać uznane za poniesione w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Na moment ich poniesienia bowiem źródło to jeszcze nie istniało.