"Ciężarowość" samochodu osobowego w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Czy motocykl to samochód osobowy? Zależy kto odpowiada

Na wstępie wyjaśnimy jednak niewielkie przekłamanie. Postawione wyżej pytanie powinno bowiem raczej brzmieć gdzie kończy się samochód osobowy a zaczyna ciężarowy? Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera definicję takiego pojazdu. I tak „Ilekroć w ustawie jest mowa o samochodzie osobowym - oznacza to pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem:
a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
– klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
– z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków,
b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:
– agregat elektryczny/spawalniczy,
– do prac wiertniczych,
– koparka, koparko-spycharka,
– ładowarka,
– podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
– żuraw samochodowy,
d) pojazdu samochodowego określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług”
Tak brzmi art. 5a pkt 19a tejże ustawy.

Oczywiście spełnienie wskazanych wyżej wymagań stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań.

Każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą, może być pewien, że przy analizie jego sprawy (w zakresie rozpatrywania kosztów) definicja ta będzie skrupulatnie analizowana przez organy podatkowe (z odpowiednim odniesieniem do przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym oraz „sprawdzeniem pieczątki w dowodzie rejestracyjnym”). W efekcie powyższego większość samochodów z homologacją ciężarową zostanie zakwalifikowana u nich do samochodów osobowych (mieszczą się tutaj m.in. samochody z tzw. kratką).

Dlaczego tutaj występuje taka skrupulatna analiza przytoczonej definicji? Otóż samochodów osobowych nie można amortyzować jednorazowo czy zastosować do nich degresywnej metody amortyzacji. Nadto jeżeli pojazdy takie są w firmie użytkowane, niemniej nie stanowią jej środków trwałych (bądź też nie są używane na podstawie umowy leasingu operacyjnego), aby rozpoznawać koszty związane z ich eksploatacją, konieczne jest zaprowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu i ustalania tzw. kilometrówki.

Dodatkowo ustawodawca przewidział też ograniczenia w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych od droższych (ponad 20 000 euro) samochodów osobowych zaliczonych do środków trwałych (to samo tyczy się zaliczania do kosztów ubezpieczenia auto casco takich pojazdów).

Amortyzacji dokonywanej od samochodów osobowych nie można też zaliczyć do kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi na działalność badawczo-rozwojową.

Dlatego właśnie organy podatkowe dążą do tego, aby jak największa część samochodów, jeżeli to tylko możliwe, była zaliczana do tych osobowych (mimo że co innego wynika z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym).

Przy ulgach i zwolnieniach podatkowych chodzi o „inny” samochód osobowy, niż w przypadku działalności gospodarczej?

Jak widać z powyższego, samochody osobowe wykorzystywane w działalności gospodarczej zostały pozbawione szeregu preferencji.
Fiskus wydaje się jednak nie być tak skrupulatny przy kwalifikacji poszczególnych pojazdów do osobowych bądź ciężarowych, gdy chodzi o zwolnienia i ulgi podatkowe działające na korzyść podatników. Przypomnijmy bowiem, że ustawodawca przewidział m.in. ulgę podatkową w postaci odliczenia od dochodu wydatków na eksploatację samochodów osobowych, które są wykorzystywane przez osoby niepełnosprawne w celu dojazdu na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne (dochód można tutaj obniżyć maksymalnie o kwotę 2 280 zł w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej).