To już pewne. Sposób zapłaty zdecyduje o kosztach podatkowych

Przeczytaj także: Koniec płatności gotówką. Koszty podatkowe tylko gdy przelew bankowy

A ponieważ ustawa jest projektem autorstwa PiS (i przyjętym niemalże tylko jego głosami, opozycja była bowiem przeciwna ustawie) można z bardzo dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że w przyszłym roku stanie się ona częścią obowiązującego systemu prawnego.

Co wskazana ustawa zmienia? - trzy akty prawne:

1. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych,
2. ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych,
3. ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.

W tej ostatniej zdecydowano się na obniżenie limitu wartości transakcji, które przedsiębiorcy mogą realizować gotówką. Obecnie jest to kwota 15 000 euro. W przyszłym roku będzie to najprawdopodobniej również 15 000 ale złotych, czyli ponadt czterokrotnie mniej niż obecnie.

Co ważne - nie przewidziano od tej reguły żadnych wyjątków.
Limit transakcji gotówkowych występował już wcześniej. Obecna nowelizacja zakłada jedynie jego obniżenie. Skąd zatem dodatkowe obciążenie dla przedsiębiorców?

Otóż obecnie wspomniana regulacja dla większości firm nie wywołuje w zasadzie żadnych sankcji, gdy przedsiębiorca się do niej nie zastosuje. Jedyną negatywną przesłanką jest tutaj brak prawa do ubiegania się o zwrot podatku VAT w terminie 25 dni.

W przyszłym roku konsekwencje niezastosowania się do niego będą jednakże dużo większe, co wiąże się z nowelizacją ustaw o podatkach dochodowych. Ustawodawca postanowił bowiem ukarać niesfornych przedsiębiorców poprzez pozbawienie ich kosztów uzyskania przychodu.

I tak podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczą do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej wyżej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Jeżeli natomiast transakcja taka już do kosztów zostanie zaliczona (co występuje bardzo często, gdyż z reguły podatnicy fakturę czy inny dokument zakupu, na podstawie którego rozpoznają koszt, otrzymują wcześniej aniżeli następuje samo uregulowanie zapłaty), podatnik będzie zobowiązany do:

1. zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów albo
2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększenia przychodów

– w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Przepisy regulujące powyższe postępowania będą się odnosić także do nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych.

Opisane wyżej uregulowania znalazły się zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych jak i fizycznych.

Dodatkowo do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych trafią przepisy mówiące, że regulacje o wyłączeniu z kosztów stosuje się odpowiednio w przypadku dokonania płatności:

• po likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej,
• po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym albo w ustawie o podatku tonażowym

- z tym że zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje w takich sytuacjach za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności, albo za rok podatkowy poprzedzający ten, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania.

W tych wyjątkowych sytuacjach należy się zatem liczyć nie tylko ze wzrostem dochodu, ale także i powstaniem zaległości podatkowej, która winna zostać uregulowana z odsetkami za zwłokę.

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nowe regulacje będą natomiast mówić, że powyższe zasady będą stosowane odpowiednio także w przypadku dokonania płatności po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną określoną w ustawie o podatku tonażowym. Tutaj również zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenia przychodów trzeba będzie dokonać za rok podatkowy poprzedzający ten, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania.

Omawiana ustawa nowelizująca wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2017 r. Na mocy przepisów przejściowych jej uregulowania będą miały zastosowanie do płatności dokonywanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2016 r. Jednocześnie nie będą się odnosiły do płatności wynikających z transakcji zawartych przed dniem 1 stycznia 2017 r., jeżeli wartość transakcji nie będzie przekraczała dotychczasowego limitu wynikającego z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (tj. 15.000 euro). Nowe uregulowania nie będą także miały zastosowania do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów podatkowych przed dniem wejścia w życie nowelizacji.

Projektodawcy ustawy zakładają, że wprowadzenie opisanych rozwiązań przyczyni się do zwiększenia transparentności transakcji dokonywanych w obrocie gospodarczym wpływając jednocześnie na wzrost uczciwej konkurencji między przedsiębiorcami oraz zmniejszenie szarej strefy.