Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w podatku VAT i dochodowym

Przeczytaj także: Sprzedaż przedsiębiorstwa czy jego majątku: skutki w podatku o VAT

Definicję przedsiębiorstwa zawiera art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Chcąc określić pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy posłużyć się art. 5a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług (VAT), które różnią się od siebie jedynie sformułowaniem oznacza to/rozumie się przez to:
„(…) zorganizowanej części przedsiębiorstwa – oznacza to (rozumie się przez to) organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania (…)„


Przede wszystkim skupiając się na definicji powinniśmy rozpatrywać wyodrębniony w strukturze firmy byt zorganizowany pod względem organizacyjnym, finansowym jak i funkcjonalnym, bo tylko taki byt ma możliwość samodzielnej realizacji zadań gospodarczych.

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, oddział, wydział czy też zakład.

Wyodrębnienie finansowe oznacza natomiast, że w strukturze przedsiębiorstwa możliwe jest oddzielenie finansów firmy od jej wyodrębnionej części, tj. nie ma problemu z przyporządkowaniem przychodów, kosztów, zobowiązań jak i należności do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie funkcjonalne to kryterium, które sprowadza się do ustalenia, czy wyodrębniona organizacyjnie całość jest w stanie przejąć zadania oraz samodzielnie funkcjonować na rynku.

Jak wskazuje się w wyroku WSA w Opolu z dnia 07.12.2009r., sygn. I SA/Op 325/09: „Niewątpliwie zorganizowana część przedsiębiorstwa to sytuacja, która już zaistniała w strukturze organizacyjnej wnioskodawcy, a nie dopiero powstanie w przyszłości, to zaś oznacza, że nie ma możliwości wybierania przez podatnika, które wierzytelności i środki trwałe mogą, a które nie mogą być przekazywane.”

Warto zwrócić uwagę na już wydane interpretacje indywidualne, gdzie na przykładzie konkretnych firm widać, w jakiej sytuacji wydzielona część przedsiębiorstwa zostaje, a w jakiej nie zostaje uznana za zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Potwierdzenie znajdziemy m.in. w Interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 czerwca 2012 r., sygnatura IPPP1/443-322/12-2/PR.

Z uwagi na to, że każdy przypadek jest indywidualny, za każdym razem należy badać okoliczności dotyczące uwarunkowań, w jakich funkcjonuje konkretna firma. Nie da się stworzyć definicji, która pozwalałaby na jednoznaczne rozróżnienie, czy wydzielona część jaka powstała w przedsiębiorstwie spełnia definicję jego zorganizowanej części. Badając zagadnienie warto zadać sobie pytanie, czy zarówno część „oderwana” jak i część „pozostała” po wyodrębnieniu są w stanie funkcjonować jako niezależne organizacje.

Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa a podatki

Artykuł 6 ust. 1 ustawy o VAT wskazuje, że przepisy ustawy o VAT nie mają zastosowania w przypadku zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Oznacza to, iż takie zbycie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Zbycie nie jest tutaj traktowane jedynie jako sprzedaż, może być również rozumiane jako darowizna, zamiana czy wniesienie aportu (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 7 października 2009 r., sygn. akt I SA/Po 491/09).

Na gruncie podatków dochodowych w zależności od charakteru przekazania zorganizowanej części przedsiębiorstwa przychód tytułem zbycia może zostać wykazany jako przychód z działalności gospodarczej bądź jako darowizna. Należy tutaj podkreślić, że darowizna nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej, jej rozliczenie podlega pod ustawę o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z artykułem 751 Kodeksu cywilnego, zbycie przedsiębiorstwa powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeśli w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość, to należy pamiętać, że do przeniesienia własności nieruchomości przepisy kodeksu cywilnego wymagają formy aktu notarialnego.