Nadpłata w zeznaniu rocznym a niezapłacone zaliczki na podatek

Przeczytaj także: Ograniczony zwrot podatku z zeznania podatkowego?

I tak nie należą do rzadkości sytuacje, w których to zaliczka na podatek za jeden okres rozliczeniowy zostaje zaniżona, a za inny zawyżona. Dodatkowo w rocznym PIT czy CIT może wystąpić nadpłata podatku. Czy w takim przypadku można pokryć niedopłaty podatku powstałymi nadpłatami z innych okresów już w trakcie roku? Czy możliwe jest to dopiero po zakończeniu roku przy składaniu rocznego PIT-a. Czy podatnik może zastosować tutaj obniżone odsetki podatkowe za zwłokę?

Zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jak i ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych wymaga od firm (podatników) wpłacania na rachunek bankowy urzędu skarbowego zaliczek na podatek w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie okresy rozliczeniowe (tymi mogą być kwartały bądź miesiące).

Ustawodawca zwolnił przy tym takich podatników z obowiązku składania co miesięcznych bądź cokwartalnych deklaracji informujących o takich zaliczkach i wartościach, na podstawie których zostały one ustalone. Muszą oni jedynie dokonać rozliczenia rocznego na stosownym formularzu (CIT-owcy mają na to czas do końca trzeciego miesiąca roku następnego, zaś PIT-owcy do końca kwietnia następnego roku podatkowego, a ryczałtowcy do końca stycznia następnego roku podatkowego). We wskazanych wyżej terminach należy także dopłacić ewentualny podatek, który wyszedł z rocznego PIT/CIT.

Co się natomiast tyczy nadpłaty podatku, ta co do zasady powstaje z dniem zapłaty przez podatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej (o czym mówi art. 73 §1 pkt 1 Ordynacji podatkowej). Jednakże w przypadku zeznań rocznych składanych przez podatników podatku dochodowego, nadpłata podatku powstaje z dniem złożenia takiego zeznania (art. 73 §2 pkt 1 O.p.).

Art. 76 §1 oraz art. 76a §2 pkt 1 O.p. dodają tutaj, że nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, kosztów upomnienia oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych. Zaliczenie nadpłaty na poczet zaległości podatkowych następuje z dniem powstania nadpłaty, tj. w omawianych przypadkach z dniem złożenia zeznania rocznego dla podatku dochodowego.

Inaczej jest w przypadku zaległości podatkowych. Art. 51 §2 O.p. mówi bowiem, że za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek, w tym również zaliczkę, o której mowa w art. 23a (czyli ustaloną na podstawie dochodu oszacowanego przez organ podatkowy).

Zaległości podatkowe należy zaś regulować wraz z odsetkami za zwłokę. Zgodnie bowiem z art. 53 § 1 O.p., od zaległości podatkowych, co do zasady, naliczane są odsetki za zwłokę. §2 tej regulacji mówi natomiast, że powyższe stosuje się również do nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek w części przekraczającej wysokość podatku należnego za okres rozliczeniowy

W związku z tym nadpłata wynikająca z nadpłaconych bądź nienależnie zapłaconych zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku powstanie dopiero w momencie złożenia rocznego zeznania podatkowego i dopiero wtedy będzie mogła zostać zadysponowana na poczet zaległości podatkowych powstałych z tytułu niezapłaconych bądź zapłaconych w zaniżonej wysokości zaliczek na podatek.

Zaległości podatkowe z tytułu niezapłaconych bądź zaniżonych zaliczek na podatek dochodowy powstają natomiast od dnia następującego po tym, w którym upłynął termin ich płatności. W efekcie powyższe rozwiązanie (czyli pokrycie wskazanych zaległości podatkowych z powstałej nadpłaty wynikającej z zeznania rocznego) skutkuje także koniecznością zapłaty odsetek za zwłokę.

Zgodnie bowiem z art. 56 §1 O.p. stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. §1a dodaje tutaj, że obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę stosuje się, co do zasady, w przypadku spełnienia łącznie następujących warunków:

1. złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji,
2. zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.

W opisanym wyżej przypadku nie ma natomiast obowiązku składania deklaracji podatkowych. W związku z tym przytoczona regulacja w zakresie odsetek obniżonych (z uwagi na brak korekty deklaracji) nie może tutaj być stosowana.