Zasady odliczania składek ZUS przy uldze prorodzinnej

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

Załóżmy dla przykładu, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym oraz uzyskuje dochody z umowy zlecenia zawieranej poza firmą. Z tytułu tej działalności opłaca składki zarówno na ubezpieczenie społeczne jak i ubezpieczenie zdrowotne. Z tytułu zlecenia opłacana jest jedynie składka zdrowotna.

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej podatnik zapłacił przez cały 2015 rok składkę na ubezpieczenie społeczne w wysokości 9 027,63 zł oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne (podlegającą odliczeniu) 2 879,45 zł. Dochód z prowadzonej działalności gospodarczej był na tyle duży, że pozwolił odliczyć te składki w pełnej wysokości.

Z umowy zlecenia nasz podatnik zarobił w 2015 r. natomiast 10 000 zł, w tym należna zaliczka na podatek wyniosła 665 zł, zaś kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu: 775 zł.

Posiada on jednakże dwójkę dzieci uprawniających go do skorzystania z ulgi prorodzinnej. Ta może być odliczona jedynie od dochodów opodatkowanych skalą podatkową, czyli w naszym przypadku można z niej skorzystać w stosunku do dochodów rozliczanych na PIT-37. Ulga ta na dwójkę dzieci wynosi 2 224,08 zł.

Z uwagi na niski dochód jednakże podatnik może z ulgi tej skorzystać jedynie w wartości 108,98 zł. Korzystając z dodatkowego zwrotu z tytułu ulgi prorodzinnej może uzyskać jeszcze 775 zł (czyli wartość wykazanych składek na ubezpieczenie zdrowotne wykazane w PIT).

W związku z tym nasz podatnik, chcąc zwiększyć kwotę odliczenia w PIT-37, może zdecydować, że część składek opłaconych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą odliczy nie od dochodu bądź podatku z tej działalności (czyli na PIT-36L - który jest tutaj tylko przykładem - działalność gospodarcza może bowiem być opodatkowana także w sposób ryczałtowy) tylko od dochodów opodatkowanych skalą podatkową (w naszym przypadku uzyskanych z tytułu umowy zlecenie zawartej poza działalnością gospodarczą.

W celu uzyskania pełnego zwrotu powziął on decyzję, że zmniejszy (dokona przesunięcia) odliczenie składek na ubezpieczenie społeczne w PIT-36L o kwotę 1 449,08 zł, a wykaże ją w PIT-37. Spowoduje to oczywiście zwiększenie wartości podatku obliczonego wg stawki liniowej, niemniej podatek ten wzrośnie tutaj o ok. 275 zł, zaś dzięki takiemu rozwiązaniu zwrot z PIT-37 z tytułu ulgi prorodzinnej zwiększy się do kwoty 2 889,08 zł (do pełnej możliwej do uzyskania wartości), a więc o 1 449,08 zł. W efekcie dzięki zastosowaniu takiego rozwiązania na daninie dla fiskusa da się zaoszczędzić dodatkowo (po uwzględnieniu dopłaty powstałej w podatku liniowym) ok. 1 174 zł.

Czy rozwiązanie takie jest dopuszczalne? Wydaje się że tak. Ustawodawca mówi bowiem, że kwota dodatkowego zwrotu z tytułu ulgi na dzieci (a więc nie mieszcząca się w wartości wyliczonego podatku) nie może przekroczyć sumy składek na ubezpieczenie społeczne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne, podlegających odliczeniu, z pominięciem tych, które zostaną odliczone w rozliczeniu podatku liniowego czy zryczałtowanych form opodatkowania.

Organy podatkowe zdają się jednak kwestionować takie postępowanie. Dlaczego? Otóż podatnik opłaca składki na ubezpieczenie społeczne czy ubezpieczenie zdrowotne w związku z osiąganiem konkretnych przychodów lub prowadzeniem działalności gospodarczej. Stąd zdaniem organów podatkowych składki takie w pierwszej kolejności powinny pomniejszać przychód, dochód lub podatek od źródeł przychodów, z tytułu których są opłacane. Dopiero w sytuacji, gdy odliczenia takiego nie da się wykorzystać w pełni (z uwagi na zbyt niską kwotę przychodu, dochodu czy podatku), można je uwzględnić gdzie indziej.