Mieszkanie spółdzielcze a własnościowe w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Zniesienie współwłasności mieszkania otrzymanego w spadku

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Dnia 25 maja 1982 r. wnioskodawca wraz z żoną otrzymali przydział na mieszkalnie spółdzielcze lokatorskie i wspólnie wnieśli wkład mieszkaniowy w wysokości 60 660 zł. Następnie 15 listopada 2012 r. spółdzielnia dokonał przeniesienia udziałów wynoszących po 50% na wnioskodawcę i jego żonę w prawie własności tego lokalu. Nastąpiło zatem przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w prawo własności.

W dniu 6 grudnia 2012 r. żona wnioskodawcy darowała ich córce swój udział w prawie własności tego mieszkania. Zainteresowany jest z nią w separacji od 2006 r. Następnie w kwietniu 2013 r. córka wystąpiła z wnioskiem do sądu o zniesienie współwłasności mieszkania. Ten dokonał zniesienia współwłasności 21 marca 2014 r. przyznając udziały wnioskodawcy jego córce, z zasądzoną spłatą na jego rzecz w kwocie 80 869 zł, które zostały mu przekazane 11 lipca 2014 r.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy otrzymana spłata tytułem zniesienia współwłasności na mocy postanowienia sądu jest opodatkowana podatkiem dochodowym? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Jürgen Fälchle - Fotolia.com

Mieszkanie spółdzielcze a własnościowe w podatku dochodowym

Nabycie lokalu stanowiącego odrębną własność ma miejsce nie w dniu ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, a w dniu ustanowienia odrębnej własności i to od tej daty trzeba liczyć 5 lat, aby nie zapłacić podatku od jego sprzedaży.

Przydatne narzędzia:
Kalkulator podatku od sprzedaży nieruchomości
Deklaracja PIT-39

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością, a więc co do zasady również odpłatne zniesienie współwłasności.

W świetle powyższego w niniejszej sprawie, dla oceny skutków prawnopodatkowych otrzymanej spłaty, otrzymanej w wyniku zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego, istotne jest ustalenie daty i sposobu jej nabycia.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 25 maja 1982 r. Wnioskodawca wspólnie z żoną otrzymali przydział na spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego i wnieśli wkład mieszkaniowy.
W 2012 r. została dokonana umowa przeniesienia własności lokalu mieszkalnego w ten sposób, że każde z małżonków otrzymało udziały wynoszące po #189; części w prawie własności ww. lokalu.
Następnie w dniu 6 grudnia 2012 r. żona Wnioskodawcy darowała córce swój udział w prawie własności ww. lokalu mieszkalnego. Wnioskodawca zaznaczył, że jest w separacji z żoną od 2006 r.
W kwietniu 2013 r. córka Wnioskodawcy wystąpiła z wnioskiem do Sądu o zniesienie współwłasności. Postanowieniem z dnia 21 marca 2014 r. Sąd dokonał zniesienia współwłasności, przyznając udziały będące własnością Wnioskodawcy Jego córce oraz zasądził spłatę, którą Wnioskodawca otrzymał w dniu 11 lipca 2014 r.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1222), przez umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia zobowiązuje się oddać członkowi lokal mieszkalny do używania, a członek zobowiązuje się wnieść wkład mieszkaniowy oraz uiszczać opłaty określone w ustawie i statucie spółdzielni. Wskazać należy, że w przypadku spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego właścicielem i zarządzającym mieszkaniem jest spółdzielnia mieszkaniowa. Zgodnie z art. 9 ust. 3 ww. ustawy, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji.

Zatem, w wyniku umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia oddaje członkowi lokal mieszkalny jedynie do używania, a nie na własność. W konsekwencji, ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nie jest nabyciem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Istotą niniejszego rozstrzygnięcia jest ustalenie daty nabycia lokalu mieszkalnego, co z kolei jest niezbędne do stwierdzenia, czy powyższa spłata, otrzymana w wyniku zniesienia współwłasności, była dla Wnioskodawcy źródłem przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten nakazuje liczyć termin, po upływie którego sprzedaż nie stanowi źródła przychodu od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Słowo „nabycie” jest synonimem otrzymania czegoś na własność, np. w zamian za pieniądze lub wymianę. Użyte w powołanym przepisie oznacza więc każdą czynność prawną i każde zdarzenie, w wyniku których doszło do przejścia na podatnika prawa własności rzeczy lub prawa.