Ślub a rozliczenie PIT wspólne z dzieckiem

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10 wyjaśnił, że wychowywanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych. Co jest tu niezwykle ważne, tylko przez stały kontakt z dzieckiem możliwe jest jego kształtowanie (wychowywanie).

Osobą samotnie wychowującą dziecko jest zatem jeden z rodziców lub opiekun prawny, z którym ów dziecko mieszka i który troszczy się o jego codzienny byt, stan zdrowia, czy też który osobiście lub przy pomocy zaufanej osoby towarzyszy dziecku do i ze szkoły, interesuje się jego postępami w nauce (poprzez m.in. uczestnictwo w wywiadówkach szkolnych), rozwojem fizycznym i intelektualnym.

Sam fakt płacenia przez podatnika alimentów oraz ustalenie przez Sąd Rodzinny miejsca zamieszkania dziecka przy jego matce nie może i nie przesądza o tym, kto faktycznie wychowuje dziecko.

Powyższe istotnie komplikuje się w przypadku konkubinatów. Jeżeli bowiem przykładowo matka wychowuje dziecko z poprzedniego małżeństwa bądź związku, nie będąc jednocześnie obecnie w związku małżeńskim lecz konkubinacie (czy też związku partnerskim), to wydaje się, że razem z dzieckiem będzie mogła się rozliczyć, gdy partner (nie będący rodzicem dziecka) nie będzie uczestniczył w procesie wychowawczym dziecka i nie będzie łożył na jego utrzymanie. Taki stan rzeczy może jednak być niezwykle trudny do udowodnienia. Sytuacja może być odmienna, gdy jednak partner będzie uczestniczył w procesie wychowawczym takiego dziecka.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 22.03.2012 r. nr IPPB4/415-38/12-4/JK3 wskazał, że w przypadku gdy konkubent, z którym zamieszkała wnioskodawczyni, nie uczestniczy w procesie wychowawczym jej dziecka z poprzedniego związku jak i nie łoży na jego utrzymanie, matka tego dziecka nie traci statusu osoby samotnie je wychowującej.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 01.06.2012 r. nr IPPB4/415-251/12-2/JK3 wyjaśnił, że z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jednocześnie o samotnym wychowywaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. W sytuacji, gdy żaden z rodziców nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, ani nie jest ona ograniczona, a oboje są stanu wolnego, zarówno jeden jak i drugi może samotnie wychowywać dziecko. Przy czym prawo do omawianej preferencji przysługuje jedynie temu z rodziców, który faktycznie w roku podatkowym samotnie, tj. bez udziału drugiego rodzica, wychowywał dziecko, czyli sprawował nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim.

Pozostałe warunki

Omówiony wyżej preferencyjny sposób opodatkowania nie ma zastosowania, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy o podatku liniowym, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (czyli opodatkowanie w formie karty podatkowej bądź ryczałtem ewidencjonowanym, za wyjątkiem przychodów z prywatnego najmu) lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.