Preferencje i ulgi podatkowe dla rodziców: sąd popiera fiskusa

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

Rodzice samotnie wychowujący swoje dzieci mogą rozliczyć się z nimi wspólnie. Dzięki temu na podatku można zaoszczędzić z reguły kwotę zmniejszającą podatek przewidzianą w pierwszym przedziale skali podatkowej, czyli 556,02 zł. Przy wyższych dochodach samotnego rodzica (gdy wpada on w drugi próg podatkowy) oszczędność jest jeszcze większa, gdyż rozliczenie razem z takim dzieckiem niejako podwaja limit dochodów, od których liczona jest wyższa stawka podatku.

Nadto rodzice mogą w składanych PIT-ach wykazać dodatkowe odliczenie od podatku, zwane potocznie ulgą na dzieci. Odliczenie to na pierwszą dwójkę dzieci wynosi 1 112,04 zł każde, na trzecie dziecko 2 000,04 zł, a na czwarte i każde kolejne 2 700 zł.

Wskazane preferencje tyczą się przede wszystkim dzieci małoletnich. Niekiedy jednak i pełnoletnie dają rodzicom takie uprawnienia. Wśród nich mieszczą się m.in. dzieci do ukończenia 25 roku życia uczące się, gdy ich dochody są na stosunkowo niskim poziomie.

Kwestią sporną jest jednak to, jak liczyć dochód takiego dziecka. I tak organy podatkowe stoją twardo na stanowisku, że dochodem jest tutaj przychód pomniejszony jedynie o koszty jego uzyskania. Taka definicja dochodu wynika bowiem z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Rodzice natomiast walczą o to, aby taki „dochód” pomniejszać jeszcze o inne odliczenia przed opodatkowaniem. Chodzi tutaj przede wszystkim o płacone składki ZUS.

I zdawało się, że za taką argumentacją stały też sądy administracyjne.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 675/13 uznał, że przez dochód dziecka, przy określaniu prawa do ulgi, należy rozumieć kwotę odpowiadającą podstawie obliczenia podatku, do której odwołują się art. 27 i art. 30b u.p.d.o.f. To od tej kwoty zależy bowiem bezpośrednio wysokość należnego podatku dochodowego oraz to, czy dziecko będzie w ogóle zobowiązane do jego uiszczenia.

Podobnie wypowiedziały się także: NSA w wyroku z dnia 23 listopada 2015 r. (sygn. akt II FSK 2163/13), WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 02 lipca 2014 r. (sygn. akt I SA/Gd 485/14 – orzeczenie prawomocne), WSA w Łodzi w wyroku z dnia 25 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I SA/Łd 93/13 – orzeczenie nieprawomocne), WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 19 stycznia 2012 r. (sygn. I SA/OL 734/11 – orzeczenie prawomocne). Wszystko zmierzało zatem ku temu, aby taką interpretację przepisów przyjąć jako właściwą.

Niestety Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15.12.2015 r., sygn. akt II FSK 3000/13 zaburzył powyższą linię orzeczniczą.

NSA wskazał, że pojęcie dochodu zostało podane w art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest nim przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Tak rozumianym dochodem posługuje się także ustawodawca w art. 26 ust. 1 tejże ustawy mówiąc o dochodzie ustalonym zgodnie z art. 9.

Pomniejszenie tego dochodu o przysługujące odliczenia prowadzi natomiast do ustalenia podstawy opodatkowania, a nie prawa do ulgi na dziecko.

Nadto NSA podkreślił, że prawo do pomniejszania dochodu przed opodatkowaniem o składki na ubezpieczenie społeczne jest formą ulgi podatkowej zgodnie z art. 3 pkt 6 Ordynacji podatkowej. Jego skutkiem jest bowiem odliczenie, które powoduje obniżenie podstawy opodatkowania.

W efekcie sąd przychylił się do stanowiska fiskusa stwierdzając, że dochodem dziecka jest tutaj przychód pomniejszony jedynie o koszty jego uzyskania.

NSA odrzucił w związku z tym pogląd prawny zawarty w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 675/13, a także w wyroku z dnia 23 listopada 2015 r., sygn. akt II FSK 2163/13. Omówiony wyrok NSA z grudnia 2015 r. będzie zapewne często przytaczany przez organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych w tym zakresie.