Amortyzacja 2016: możliwe i obowiązkowe zmiany

Przeczytaj także: Amortyzacja środków trwałych: możliwe obniżenie stawki do 0%

Przede wszystkim należy jednak pamiętać, że można dokonać odpowiednich modyfikacji w ramach wybranej wcześniej metody amortyzacji. Niemożliwa jest natomiast zmiana samej metody. Dopuszczalne działania to:

• podwyższenie stawki amortyzacji
• obniżenie stawki amortyzacji
• zmiana częstotliwości dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.

Wskazane wyżej są rozwiązaniami co do zasady fakultatywnymi. Zmian obowiązkowych muszą natomiast dokonać podatnicy stosujący metodę degresywną naliczania odpisów amortyzacyjnych.

Podwyższenie lub obniżenie stawki amortyzacji

Podatnicy amortyzujący środki trwałe metodą liniową co do zasady wykorzystują do tego stawki określone w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych. Stanowi on załącznik nr 1 do ustaw o podatku dochodowym.

Określone w Wykazie stawki mogą jednak ulegać zmianie. Istotne jest tutaj jedynie to, aby nie były one wyższe od tych z Wykazu. Podatnik może je natomiast wg własnego uznania dowolnie obniżać i podwyższać w trakcie trwania amortyzacji.

Co za tym idzie, o ile zmiana stawki amortyzacji faktycznie jest możliwa i podatnik może ustanowić ją na dowolnym poziomie (nie wyższym niż określony w Wykazie), tak ograniczony jest czas, w którym zmiana ta może zostać wprowadzona. Mówiąc w pewnym uproszczeniu dokonany wybór na początku roku wiąże podatnika co najmniej na ten rok, jako że zmiany wysokości stawki nie można dokonać w trakcie już trwającej w danym roku amortyzacji.

Szybszy postęp techniczny i podwyższenie stawki amortyzacyjnej

Przepisy podatkowe dopuszczają też podwyższenie stawek w wykazie o określony współczynnik (maksymalnie 2,0), dla maszyn i urządzeń zaliczanych do grupy 4-6 i 8 KŚT, a poddanych szybkiemu postępowi technicznemu. Podwyższenie takiej stawki polega na jej przemnożeniu o wybrany współczynnik.

Zmiany tej można dokonać począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwsze miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Z podwyższenia stawki amortyzacyjnej można też zrezygnować - również od początku roku.

Częstotliwość odpisów amortyzacyjnych

Podatnicy odpisy amortyzacyjne naliczają od wartości początkowej środka trwałego co miesiąc, kwartał, bądź jednorazowo na koniec roku. Tutaj również zmiany można dokonywać z początkiem roku podatkowy.

Metoda degresywna amortyzacji

Metoda degresywna może mieć zastosowanie do maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych. Polega ona na tym, że w pierwszym roku używania takich środków trwałych ich amortyzacji dokonuje się przy zastosowaniu stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,0, a w następnych latach podatkowych przy zastosowaniu tej stawki amortyzacyjnej, ale od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania.

Co za tym idzie tutaj podatnicy z każdym nowym rokiem muszą od nowa ustalić wartość początkową środka trwałego przyjmowaną do naliczania odpisów amortyzacyjnych.

Nadto podatnicy stosujący opisaną metodę muszą przed dokonaniem pierwszego odpisu amortyzacyjnego w danym roku sprawdzić, czy nadal powinni ją stosować, czy też ustalać odpisy zgodnie z metodą liniową.

Poczynając od roku, w którym wartość rocznych odpisów amortyzacyjnych byłaby niższa od amortyzacji naliczanej wg metody liniowej, podatnicy muszą przejść na metodę liniową i stosować ją aż do całkowitego zamortyzowania środka trwałego.

Przykład
Załóżmy że podatnik zakupił w kwietniu 2013 r. maszynę za kwotę 60 000 zł netto, którą oddał w tym samym miesiącu do użytku. Rozpocznie ją w związku z tym amortyzować od maja 2013 r. Stawka amortyzacji określona w Wykazie wynosi dla nie 18% w skali roku. Dla maszyny tej wybrał amortyzację degresywną, z zastosowaniem współczynnika 2,0. W związku z tym stawka degresywna amortyzacji wyniesie tutaj 36% rocznie.

Odpis amortyzacyjny roku 2013:

• roczny odpis amortyzacyjny: 60 000 zł x 36% = 21 600 zł
• miesięczny odpis amortyzacyjny: 21600 zł / 12 = 1 800 zł
• odpis roczny za 2013 r.: 1 800 zł x 8 = 14 400 zł

Odpis amortyzacyjny roku 2014:

• podstawa naliczenia odpisu przy metodzie degresywnej: 60 000 zł - 14 400 zł = 45 600 zł
• roczny odpis amortyzacyjny ustalony metodą degresywną: 45 600 zł x 36% = 16 416 zł

Roczny odpis amortyzacyjny ustalony metodą liniową: 60 000 zł x 18% = 10 800 zł.

Ponieważ roczny odpis amortyzacyjny ustalony metodą degresywną jest wyższy od odpisu ustalonego metodą liniową, podatnik nalicza amortyzację metodą degresywną.

Odpis amortyzacyjny roku 2015:

• podstawa naliczenia odpisu przy metodzie degresywnej: 60 000 zł - 14 400 zł - 16 416 zł = 29 184 zł
• roczny odpis amortyzacyjny ustalony metodą degresywną: 29 184 zł x 36% = 10 506,24 zł

Roczny odpis amortyzacyjny ustalony metodą liniową: 60 000 zł x 18% = 10 800 zł.

Ponieważ roczny odpis amortyzacyjny ustalony metodą degresywną jest niższy od odpisu ustalonego metodą liniową, podatnik od tego roku nalicza amortyzację metodą liniową i stosuje ją aż do pełnego zamortyzowania wartości początkowej środka trwałego. Dodajmy, że amortyzacja ta zakończy się w miesiącu wrześniu 2017 r.