Towary za umorzenie udziałów w spółce z o.o. z podatkiem VAT

Przeczytaj także: Dobrowolne umorzenie udziałów spółki a VAT

Niejednokrotnie w praktyce występują z problemy z ustaleniem czy w danej sytuacji mamy do czynienia z dostawą towarów. Przykładem wątpliwości w kontekście pojęcia odpłatnej dostawy towarów, jest kwestia dobrowolnego umorzenia udziałów w spółce z o.o. przeprowadzanego w zamian za wynagrodzenie w formie rzeczowej. Sporna jest kwestia czy spółka w takim przypadku dokonuje odpłatnej dostawy towarów (czynności opodatkowanej VAT) na rzecz wspólnika.

Kontrowersje w tym względzie zadecydowały o powzięciu przez siedmioosobowy skład NSA uchwały z 11.16.2015 r., sygn. I FPS 6/15. W swoim rozstrzygnięciu, NSA przesądził o konieczności opodatkowania VAT przekazania majaku rzeczowego wspólnikowi w zamian za nabycie przez spółkę jego udziałów w celu ich umorzenia.

W świetle art. 199 § 1. zd. 2 Kodeksu spółek handlowych, udział w spółce z o.o. może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne). Umorzenie będzie, z zasady, dokonywane za wynagrodzeniem, które może mieć postać pieniężną lub rzeczową, a którego wysokości określa uchwała zgromadzenia wspólników.

NSA, w swoim rozstrzygnięciu dokonał analizy charakteru instytucji dobrowolnego umorzenia udziałów. Sąd przede wszystkim podkreślił, że umorzenie następuje w drodze nabycia udziału przez spółkę.

Biorąc pod uwagę stanowisko NSA można mówić o dwóch wzajemnych czynnościach pomiędzy Spółką a wspólnikiem:

1. wspólnik, którego udziały są umarzane, przekazuje te udziały spółce;
2. spółka przekazuje wynagrodzenie (w formie rzeczowej lub pieniężnej),

Skutki podatkowe drugiej czynności, jaką jest przekazanie wynagrodzenia za udziały zależą od charakteru tego wynagrodzenia. Jeżeli ma ono formę pieniężną, to ww. transakcja nie będzie opodatkowana VAT. Przekazanie wartości pieniężnych nie jest bowiem czynnością opodatkowaną.

Jeżeli natomiast wynagrodzenie wspólnika będzie miało formę rzeczową (czyli będzie towarem), to wskazana czynność będzie opodatkowana VAT jako odpłatna dostawa towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel). Co więcej, dostawa ta będzie realizowana odpłatnie (co jest z zasady konieczną przesłanką do opodatkowania). NSA wskazał bowiem, że z odpłatnością mamy do czynienia nie tylko w przypadku świadczeń pieniężnych. Wynagrodzeniem uiszczanym spółce przez wspólnika będzie wartość przekazanych udziałów.

Przywołana powyżej uchwała siedmiu sędziów NSA dotyczyła ważnej, a przy tym kontrowersyjnej kwestii. Można się jednakże spodziewać, że po jej wydaniu, spory w tym względzie zostaną zakończone. Argumentacja zaprezentowana w analizowanej uchwale jest przekonująca, bierze bowiem pod uwagę szeroką definicję odpłatnej dostawy towarów oraz powszechny charakter podatku VAT.