Podział i sprzedaż gospodarstwa rolnego w podatku VAT

Przeczytaj także: Sprzedaż prywatnych działek budowlanych bez podatku VAT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organpodatkowy?

Wnioskodawca posiada grunty rolne o powierzchni 7,19 ha, które kupił 30 sierpnia 1983 r. Służą one działalności rolniczej. W planie zagospodarowania przestrzennego grunt jest wykazany jako rolny. Nie są dla niego wydane warunki zabudowy.

Na części tych gruntów wnioskodawca zamierza wybudować własne siedlisko, w którym zamierza zamieszkać, w związku z czym wystąpił o wydanie decyzji o warunkach zabudowy.

Resztę gruntów wnioskodawca zamierza sprzedać. Jednakże z uwagi na ich rozmiar, nie jest możliwa sprzedaż w całości. Dlatego też zainteresowany zamierza zbyć wydzielone działki.

Przed sprzedażą, aby uatrakcyjnić nieruchomości dla potencjalnych nabywców, zainteresowany zamierza podzielić grunt na mniejsze działki, przekształcić je na tereny budowlane bądź z możliwością zabudowy, uzbroić, wydzielić drogi wewnętrzne oraz ogłosić sprzedaż za pośrednictwem biura nieruchomości czy mediów.

Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami, niemniej jest czynnym podatnikiem VAT z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej polegającej na wynajmie nieruchomości.

Przedmiotowe grunty obecnie są objęte umową dzierżawy od dnia 20 lutego 2014 r., z ich przeznaczeniem na cele rolnicze. Wcześniej wnioskodawca prowadził na nich gospodarstwo ogrodnicze.

Zainteresowany zadał pytanie, czy wskazana wyżej sprzedaż gruntów będzie objęta podatkiem VAT? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 cyt. ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 powołanej wyżej ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.). Ze współwłasnością mamy do czynienia wtedy, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 Kc).

Jak stanowi art. 196 § 1 Kc współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu (§ 2 ww. przepisu).

W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kc). Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Należy wyjaśnić, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zarówno sprzedaż udziału we współwłasności gruntu na podstawie art. 198 Kc, jak i sprzedaż wspólnego gruntu za zgodą wszystkich współwłaścicieli na podstawie art. 199 Kc, stanowi odpłatną dostawę towarów.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w ust. 2 ww. artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Należy przy tym wskazać, że w przedmiocie opodatkowania sprzedaży działek służących do działalności rolniczej, przeznaczonych w planie zagospodarowania przestrzennego gminy pod zabudowę mieszkaniowo-usługową, a nabytych jako grunty rolne, wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby (C-180/10) i Emilian Kuć, Halina Jeziorska-Kuć (C-181/10).