Eksport towarów: data obowiązku podatkowego w VAT

Przeczytaj także: Sprzedaż dla osób prywatnych ze stawką VAT 0%?

Natomiast nie ma szczególnych regulacji, które odnosiłyby się do sposobu ustalania obowiązku podatkowego czy terminów wystawiania faktur dokumentujących eksport towaru. Należy zatem tu stosować zasady ogólne. Obowiązek podatkowy powstaje więc z chwilą dokonania dostawy.

Jeśli przed dokonaniem eksportu podatnik otrzyma zaliczkę (zadatek, ratę, itp.), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania wpłaty (w tej części).

Zazwyczaj przy dostawie towaru prawo do dysponowania towarem jak właściciel "przechodzi" na nabywcę w momencie wydania towaru temu nabywcy. Trzeba przy tym zaznaczyć, że wydaniu musi towarzyszyć przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.


Jeśli towar jest wydawany bezpośrednio nabywcy lub osobie przez niego wskazanej, wówczas dokonanie dostawy towaru następuje z chwilą jego wydania. W przypadku gdy towar jest dostarczany zgodnie z umową, do miejsca wskazanego przez nabywcę, transportem własnym dostawcy lub najętym przez niego, przyjmuje się, że dokonanie dostawy towarów ma miejsce z chwilą dostarczenia towaru do wskazanego miejsca. Gdyby towar pozostawiono w miejscu wskazanym przez nabywcę, to dokonanie jego dostawy miałoby miejsce w chwili pozostawienia tego towaru w uzgodniony sposób do dyspozycji nabywcy.

Bardzo często jednak towar jest wysyłany przez dostawcę za pośrednictwem przewoźnika, kuriera lub poczty (w tym przypadku chodzi o sytuację, w której powierzenie towarów przewoźnikowi następuje w wyniku zawarcia umowy przewozu, a nie najmu pojazdu).

Jeśli kontrahenci określają warunki dostawy według reguł INCOTERMS, należy przeanalizować w jaki sposób rozkłada się ryzyko utraty towarów w danej grupie.

Przykładowo. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 22 maja 2014 r., nr ILPP4/443-57/14-4/BA, wyjaśnił, iż:
"(...) Dokonanie dostawy towarów następuje z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzenia nimi jak właściciel. Przykładowo, gdy towar jest wydawany bezpośrednio nabywcy lub osobie przez niego wskazanej – dokonanie dostawy towaru następuje z chwilą jego wydania. Wydanie towaru następuje między innymi przez odebranie towaru z magazynu dostawcy. Z wydaniem towaru przez dostawcę łączy się istotny skutek dokonania sprzedaży towarów, polegający m.in. na przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru jest, co do zasady, wydanie towaru. Jeżeli strony oznaczyły inną chwilę niż wydanie towaru dla przejścia korzyści i ciężarów, to w razie wątpliwości przyjmuje się, że ta sama chwila dotyczy przejścia ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru. (...)

Reguła CPT – «przewóz opłacony do»> oznacza, że sprzedający dostarcza towar do przewoźnika lub innej osoby wyznaczonej przez sprzedającego w uzgodnionym miejscu (...). W przypadku stosowania reguły CPT sprzedający wykonuje obowiązek dostawy, gdy przekazuje towar przewoźnikowi, a nie gdy dociera on do miejsca przeznaczenia. Ważne jest dokładne określenie w umowie, zarówno miejsca dostawy, gdzie ryzyko przechodzi na kupującego, jak i wymienionego z nazwy miejsca przeznaczenia, do którego sprzedający musi zawrzeć umowę przewozu. (...) Jeżeli strony chciałyby, żeby ryzyko przechodziło na późniejszym etapie (np. w porcie oceanicznym lub lotniczym), muszą to sprecyzować w umowie sprzedaży. (...)

W przypadku dostawy na warunkach INCOTERMS 2010 CPT, w celu określenia momentu powstania obowiązku podatkowego Wnioskodawca powinien przyjąć, że datą dokonania dostawy jest/będzie moment wydania towaru przewoźnikowi, tj. obowiązek podatkowy powstaje/powstanie z chwilą wydania towaru przewoźnikowi w przypadku dostawy krajowej i eksportu towarów. (...)"

Obowiązek podatkowy w tym przypadku powstanie z chwilą dokonania dostawy towarów. Eksport towarów na warunkach CPT oznacza, że dostawa towarów ma miejsce w momencie dostarczenia towarów przewoźnikowi. Wystawienie faktury eksportowej w dniu kiedy towary zostaną wydane z magazynu w celu przewiezienia ich do portu i przekazania przewoźnikowi jest prawidłowe. Podatnik może wystawić fakturę także 30 dni przed dokonaniem dostawy towarów, czyli 30 dni przed przekazaniem towarów przewoźnikowi.

Małgorzata Rzeszutek, Tomasz Gzela
Kancelaria Doradztwa Podatkowego
Cash Flow Audyt