Nieruchomość spółki przekazana wspólnikom w podatku od darowizny

Przeczytaj także: Przekazanie majątku spółki bez podatku od darowizny

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca jest jednym z trzech wspólników spółki cywilnej (udziały wspólników są równe). Wspólnicy są właścicielami na zasadach współwłasności łącznej budynku wraz z gruntem zakupionych i użytkowanych w ramach działalności spółki. Obecnie postanowili oni znieść współwłasność łączną i wyprowadzić tę nieruchomość do ich majątków prywatnych.

Zniesienie współwłasności łącznej musi tutaj nastąpić z podaniem odrębnej causy tej czynności. Wspólnicy spółki postanowili, że przeniesienie ułamkowych części nieruchomości na każdego z nich nastąpi w formie umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego.

Wskutek powyższego wnioskodawca, jako jeden z trzech wspólników spółki, powziął wątpliwość, czy darowizna 1/3 ułamkowej części nieruchomości należącej obecnie do spółki osobowej, w której posiada on prawo do 1/3 zysków i strat, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (gdzie wspólnicy zaliczają się do trzeciej grupy podatkowej w myśl przepisów tej ustawy)? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Na wstępie należy wskazać, że niniejsza interpretacja indywidualna, zgodnie z zadanym pytaniem Nr 1, dotyczy wyłącznie skutków podatkowych w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. yahyaikiz - Fotolia.com

Nieruchomość spółki przekazana wspólnikom w podatku od darowizny

Wyprowadzenie z majątku firmowego spółki cywilnej do majątków prywatnych jej wspólników nieruchomości w takich samych udziałach, w jakich stanowiła ona ich współwłasność w ramach spółki cywilnej, nie jest darowizną i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r., poz. 86, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Przydatne narzędzia:
Kalkulator podatku od darowizny

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy podatkowi temu podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, że jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych. Istota ekonomiczna tego podatku tkwi więc w przyroście majątkowym podatnika, a konkretnie we wzbogaceniu podatnika na skutek przejęcia majątku pod tytułem darmym. (...)

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Stosownie natomiast do art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie m.in. tytułem darowizny.

W związku z powyższym - co do zasady - nabycie przez osoby fizyczne tytułem darowizny, jako czynność wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W świetle art. 863 Kodeksu cywilnego majątek zgromadzony w ramach stosunku prawnego spółki cywilnej stanowi wspólny majątek wspólników objęty wspólnością łączną.

Jak wynika, m.in. z postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 11 maja 2004 r. sygn. akt II CK 267/03: „Uprawnione jest zatem stanowisko, zgodnie z którym dopuszczalne jest dokonywanie przesunięć majątkowych pomiędzy majątkiem wspólnym wspólników spółki cywilnej a ich majątkami odrębnymi. Jednak, podobnie jak w odniesieniu do wspólności majątkowej małżeńskiej, przesunięcia takie muszą odpowiadać wymaganiom dotyczącym określonego rodzaju czynności prawnych prowadzących do przeniesienia prawa podatkowego. Trafnie zatem wskazał Sąd Okręgowy, że dla „przekształcenia” współwłasności łącznej nieruchomości we współwłasność w częściach ułamkowych, niezbędne jest złożenie oświadczenia woli o przeniesieniu własności nieruchomości. Bez takiego oświadczenia, złożonego w formie aktu notarialnego, nie wystąpi skutek w postaci wyjścia prawa własności nieruchomości z majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej i jego przejścia, w postaci udziałów wyrażonych ułamkami, do majątków odrębnych wspólników; formułując to inaczej można stwierdzić, że nie nastąpi przesunięcie majątkowe pomiędzy poszczególnymi masami majątkowymi. W sytuacji zatem, gdy wolą wspólników jest, aby określone prawo przestało być składnikiem majątku wspólnego, a stało się składnikiem majątku odrębnego lub majątków odrębnych, niezbędne jest dokonanie stosownej czynności prawnej lub rozwiązanie umowy spółki. Zgodnie bowiem z art. 875 § 1 Kodeksu cywilnego od chwili rozwiązania spółki do wspólnego majątku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, co oznacza, że współwłasność łączna rzeczy ulega przekształceniu we współwłasność ułamkową”.

Oznacza to, że czynność przesunięć majątkowych między majątkiem wspólnym wspólników spółki cywilnej a ich majątkami osobistymi (oświadczenie wspólników, uchwał, etc.) musi być dokonana w formie aktu notarialnego, gdyż jej przedmiotem są nieruchomości.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, że w opisanym zdarzeniu przyszłym, nie możemy mówić o darowiźnie w rozumieniu przepisów art. 888 Kodeksu cywilnego, gdyż zmieni się jedynie rodzaj współwłasności w stosunku do nieruchomości, będącej przedmiotem opisanej czynności. W konsekwencji, czynność ta nie jest objęta zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od spadków i darowizn (nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn). (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów