Kupiona wierzytelność poza firma: przychód w PIT-36 z praw majątkowych

Przeczytaj także: Zbycie majątku (nieruchomości) po 5 latach z podatkiem dochodowym?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W maju 2013 r. wnioskodawca nabył wierzytelnosć (na podstawie umowy cesji) o wartości 121 500 zł plus należne odsetki za kwotę 85 000 zł. Wierzytelność tę udało mu się odzyskać w 2015 r. Komornik w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym doprowadził do sprzedaży nieruchomości dłużniczki i zwrócił zainteresowanemu całą wartość wierzytelności. Oczywiście zanim to nastąpiło wnioskodawca ponosił różnego rodzaju opłaty na rzecz komornika, a związane z egzekucją wierzytelności.

Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej. Firmy też nie prowadziła osoba, od której wierzytelność została nabyta. Zainteresowany zadał pytanie, czy musi z tego tytułu zapłacić podatek dochodowy, a jeśli tak to od jakiej kwoty i w jakiej wysokości? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) brak jest uregulowań odnośnie cesji wierzytelności. Cesja wierzytelności uregulowana została w przepisach art. 509-518 ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). Stosownie do przepisu art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl art. 509 § 2 ww. ustawy, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Zgodnie z art. 510 § 1 powyższej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. ESCALA - Fotolia.com

PIT-36

Podatnik, który nie prowadzi działalności gospodarczej, a nabył wierzytelność, którą udało się wyegzekwować, musi z tego tytułu rozpoznać przychód z prawa majątkowych. Skutkuje to naliczeniem podatku dochodowego wg skali podatkowej, jeżeli na wierzytelności tej został osiągnięty dochód.

W świetle powyższych przepisów, przeniesienie wierzytelności polega na tym, że prawa przysługujące zbywcy (dotychczasowemu wierzycielowi) przechodzą na nabywcę wierzytelności. Właściwość zobowiązania, uprawnienia wierzyciela i zobowiązania dłużnika pozostają bez zmian, gdyż w wyniku umowy cesji wierzytelności zmienia się tylko wierzyciel.

W wyniku przeniesienia (przelewu, cesji) wierzytelności wygasa u dotychczasowego wierzyciela (cedenta) stosunek zobowiązaniowy z dłużnikiem, powstają natomiast nowe stosunki zobowiązaniowe w rozumieniu cywilnoprawnym pomiędzy nabywcą wierzytelności (cesjonariuszem) a dłużnikiem oraz pomiędzy zbywcą a nabywcą wierzytelności, jeżeli przeniesienie wierzytelności jest odpłatne.

Treść powyższych przepisów wskazuje zatem, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego.

Zgodnie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 powyższej ustawy, źródłami przychodów są, między innymi, wskazane pkt 7 tego przepisu kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

W sytuacji, gdy osoba fizyczna nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie obrotu wierzytelnościami, przychody uzyskane w związku z windykacją lub sprzedażą nabytych w drodze umowy cesji wierzytelności stanowią przychód z praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 18 ww. ustawy, za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Katalog praw majątkowych przedstawiony w powyższym przepisie nie ma charakteru zamkniętego, co pozwala zaliczyć do tego źródła również przychody z tytułu zbycia lub windykacji nabytej wierzytelności, bowiem mają one charakter majątkowy. (...)

Mając powyższe na uwadze, przyjmując za Wnioskodawcą, że zarówno Wnioskodawca jak i zbywca wierzytelności są osobami fizycznymi, stwierdzić należy, że jeżeli zawarcie umowy cesji wierzytelności nie jest przedmiotem działalności gospodarczej, a więc ma charakter incydentalny, to zasadnym jest zakwalifikowanie przychodów z tytułu jej windykacji do źródła przychodów z praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast wydatki poniesione na zakup wierzytelności mają związek z przychodami z praw majątkowych i będą mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.