Sprzedaż mieszkań z podzielonego domu jest zwolniona z VAT?

Przeczytaj także: Opodatkowanie VAT przy sprzedaży gruntu rolnego oraz budowlanego

Kiedy firma zajmująca się budową lokali mieszkalnych i je sprzedaje, płaci VAT. Kiedy zaś transakcja jest przeprowadzana przez osobę fizyczną, tego podatku się nie płaci. A co będzie, jeśli osoba prowadząca działalność gospodarczą zdecyduje się przerobić własny dom jednorodzinny na budynek wielorodzinny i sprzedać powstałe lokale?

Podział prywatnego domu na części

Z takim zamiarem nosi się kobieta, która zwróciła się do izby skarbowej o interpretację podatkową. Mianowicie próbowała ona sprzedać dom mieszkalny, który zbudowała wyłącznie z myślą o mieszkaniu w nim. Nigdy w budynku nie prowadziła działalności gospodarczej.

Jednak nie udało się jej sprzedać domu, toteż zdecydowała się na inne rozwiązanie – uznała, że przebuduje budynek w taki sposób, aby powstały cztery oddzielne lokale mieszkalne i sprzeda każdy z nich oddzielnie.

VAT obowiązuje

Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 4 listopada 2015 r. (sygnatura IBPP1/4512-618/15/AW) uznała stanowisko wnioskującej za błędne. Przyznała, że nie ma znaczenia, że podatniczka wykonuje działalność gospodarczą i jest podatnikiem VAT, bo sprawa dotyczy jej majątku prywatnego. Tyle że z punktu widzenia ustawy o podatku od towarów i usług, duże znaczenie ma to, co zamierza zrobić tym majątkiem.

Generalnie jest problem, aby dokonać rozróżnienia, kiedy operacje na majątku prywatnym można uznać za dokonywane w ramach normalnego zarządu, a kiedy zaczynają one mieć taki zakres, że już kwalifikują się do objęcia VAT. Zajmował się tym m.in. Trybunał Sprawiedliwości UE.

Jak wynika z interpretacji, TSUE w sprawach C-180/10 i C-181/10 orzekł, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie, zdaniem Trybunału, okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej nie przesądza o prowadzeniu działalości. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego. Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy.

Urzędnicy uznali, że wskutek przebudowy zmieni się sposób użytkowania budynku w taki sposób, że wnioskująca postąpi podobnie jak podmioty zajmujące się obrotem nieruchomości. A skoro będzie działać jak podmiot prowadzący działalność gospodarczą, to powinna zapłacić VAT.

Jest podatek, a więc może być zwolnienie

I dlatego urzędnicy uznali, że transakcji sprzedaży czterech mieszkań nie można uznać za wyłączoną z podatku VAT. Stąd też stwierdzenie, że stanowisko wnioskującej było błędne. Tyle że to nie oznacza, że będzie ona zmuszona zapłacić VAT.

Otóż art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT mówi, że zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, o ile w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz dokonujący dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

A wnioskująca nie odliczyła VAT przy budowie, ponieważ nie miała takiego prawa. Nadto planowane wydatki mają nie przekroczyć 30% wartości budynku. Urzędnicy stwierdzili jednak, że po przebudowie mieszkania będą nie tyle budynkami czy budowlami, lecz staną się jej towarem handlowym, więc nie można mówić o ich ulepszeniu.

W rezultacie to wszystko powoduje, że choć cała operacja jest objęta VAT, to jednak sprzedaż mieszkań będzie z podatku zwolniona.

Marek Siudaj,