Dojazd do/z pracy służbowym samochodem to cele prywatne?

Przeczytaj także: Polska mogła ograniczyć odliczenie VAT od samochodów

Wyrok zapadł wprawdzie w zakresie starego stanu prawnego, niemniej tezy w nim zawarte mogą mieć kluczowe znaczenie przy określaniu, czy obecnie dany pojazd samochodowy służy wyłącznie działalności gospodarczej (jedynie takie samochody dają bowiem pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego zarówno od wydatków związanych z ich nabyciem, najmem, leasingiem czy samą eksploatacją).

W rozpatrywanej sprawie pracownicy spółki w postaci przedstawicieli handlowych, z uwagi na charakter swojej pracy, uzyskali zezwolenie na parkowanie udostępnionych im do zadań służbowych samochodów w miejscu zamieszkania. Miało to ułatwić im wykonywanie pracy, jako że większość swoich obowiązków wykonują oni poza siedzibą firmy w tzw. terenie o różnych porach. Przyjęcie takiego schematu organizacyjnego podyktowane było dodatkowo tym, że spółka nie ma wystarczających warunków do garażowania na co dzień całej swojej floty.

Wielokrotnie zdarza się przy tym, że przedstawiciele handlowi korzystają z samochodów służbowych w celu dojechania do zakładu pracy, przy czym nie są od nich pobierane jakiekolwiek opłaty za umożliwienie korzystania z samochodu służbowego w powyższym zakresie.

Pomiędzy spółką a organami podatkowymi powstał spór, czy dla celów VAT umożliwienie pracownikom dojazdu do i z pracy samochodem służbowym należy traktować jako nieodpłatnie świadczenie usług na ich cele osobiste? Spółka oczywiście uznała że nie twierdząc, że parkowanie samochodów służbowych w miejscu zamieszkania pracownika ma charakter czysto organizacyjny i nie oznacza spełnienia na rzecz pracowników jakiegokolwiek świadczenia.

Organy podatkowe były innego zdania uznając, że do nieodpłatnego świadczenia na cele osobiste pracowników jednak dochodzi. Fiskusa poparł także WSA wskazując, że pracodawca w normalnych warunkach nie ma obowiązku zapewnienia pracownikowi transportu do pracy. Jeżeli jednak dobrowolnie ułatwia mu dotarcie z miejsca zamieszkania do miejsca pracy, poprzez przekazanie samochodu służbowego do wykorzystania w tym celu, jednocześnie nie oczekując ekwiwalentu za powierzenie auta, to niewątpliwie świadczy nieodpłatną usługę na rzecz pracownika.

WSA podkreślił, że to w gestii pracownika leży decyzja odnośnie tego, gdzie znajdować się będzie jego miejsce zamieszkania w stosunku do miejsca pracy oraz z jakiego środka transportu chce korzystać. Pracodawca nie bierze udziału w takich decyzjach jako że obowiązkiem pracownika jest stawienie się w miejscu pracy w uzgodnionych godzinach.

Ponieważ określenie sposobu w jaki pracownik stawia się do pracy pozostaje poza sferą zainteresowań i obowiązków pracodawcy, udostępnienie mu w tym celu samochodu firmowego zaspokaja osobiste potrzeby pracownika.

Sprawa trafiła do NSA który również nie przyznał spółce racji.

Sąd przytoczył wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w którym to Trybunał przesądził jako zasadę, że usługi przewozu świadczone nieodpłatnie na rzecz pracowników przez pracodawcę na odcinku od miejsca zamieszkania do miejsca pracy z wykorzystaniem samochodu służbowego winny być traktowane jako wykonywane zasadniczo na osobiste potrzeby pracowników, a zatem do celów innych niż cele prowadzonej działalności gospodarczej. ETS stwierdził jednocześnie, że tylko w sytuacji, gdy charakter prowadzonej działalności wymusza na pracodawcy zapewnienie nieodpłatnego transportu dla pracowników, usługa przewozu może być traktowana jako związana z prowadzoną działalnością.

NSA dodał, że jedynie w szczególnych sytuacjach zapewnienie pracownikom transportu do/z pracy służy celom związanym z działalnością gospodarczą, z czym jednak w omawianej sprawie (przedstawiciele handlowi) nie mamy do czynienia.

Mimo, że wyrok tyczy się określenia, czy udostępnienie pracownikowi samochodu stanowi nieodpłatne świadczenie na jego rzecz, może zostać wykorzystany przez organy podatkowe w sprawach pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych ze służbowymi samochodami. Skoro bowiem tak wykorzystywany pojazd spełnia nie tylko cele działalności gospodarczej, ale i prywatne pracownika, służy tzw. działalności mieszanej, w związku z czym nie daje prawa do pełnego odliczenia VAT (zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 kwietnia 2014 r.).