Środek trwały z dotacji lepiej amortyzować niską stawką

Przeczytaj także: Korekta kosztów 2013 a odsetki w wartości środka trwałego

Środki trwałe podlegają amortyzacji i do kosztów uzyskania przychodu zaliczamy właśnie dokonywane odpisy amortyzacyjne. To, co zostało wydane na wytworzenie czy też nabycie środka trwałego, tworzy jego wartość początkową, która stanowi podstawę do naliczania takich odpisów amortyzacyjnych.

Metod amortyzacji jest kilka, zaś stawki amortyzacyjne są różne w zależności od tego, do jakiej grupy Klasyfikacji Środków Trwałych dany składnik majątku zostanie zaliczony. Ustawy podatkowe zawierają wykazy takich stawek. Ustawodawca z reguły z góry narzuca maksymalną ich wysokość.

Istnieją tutaj oczywiście pewne preferencje i furtki, z których niekiedy można korzystać, aby jak najszybciej poniesione wydatki na środek trwały znalazły swoje odzwierciedlenie w kosztach (np. amortyzacja jednorazowa czy indywidualna stawka amortyzacji dla używanych czy ulepszonych środków trwałych).

W przypadku środków trwałych finansowanych dotacją warto jednak niekiedy ograniczyć zapędy do jak najszybszego rozpoznania kosztu. Wszystko przez specyfikę postępowania w takich sytuacjach.

Otóż otrzymane dotacje co do zasady stanową dla przedsiębiorcy przychód, który trzeba opodatkować PIT-em bądź CIT-em. Wyjątkiem są tutaj dotacje przeznaczone na zakup czy wytworzenie środków trwałych. Takie z pojęcia przychodu z firmy w PIT zostały wyłączone. W efekcie jej otrzymanie nie generuje też podatku.

Powyższe potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 29.07.2015 r. nr IBPB-1-1/4511-169/15/WRz, wskazując, że dotacja z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a przeznaczona na zakup zakup środków trwałych, nie stanowi przychodu w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nieco inaczej jest w ustawie o CIT – tutaj bowiem ustawodawca dotację taką po prostu zwolnił z podatku (przychód zatem powstaje, ale podatku też nie ma; art. 17 ust. 1 pkt 21 ustawy).

Niestety każdy kij ma dwa końce. Podatnik nie musi płacić podatku od dotacji, niemniej do kosztów nie zaliczy dokonywanych odpisów amortyzacyjnych, które przypadają na część wartości początkowej środka trwałego sfinansowaną dotacją.

Można zatem powiedzieć, że dotacja taka jest neutralna podatkowa. Z jednej strony jej otrzymanie nie spowoduje powstania przychodu generującego podatek, z drugiej zaś sfinansowane nią wydatki (w postaci odpisów amortyzacyjnych) nie zostaną odniesione w ciężar podatkowych kosztów uzyskania przychodu. Nie oznacza to jednak, że odpisów takich nie należy naliczać i amortyzacja nie biegnie. Jedyne co, to nie należy tutaj rozpoznawać kosztu, mimo że odpisy amortyzacyjne są obliczane.

Sytuacja zmienia się, gdy środek trwały ma zostać sprzedany. W takim bowiem przypadku wydatki poniesione na nabycie czy wytworzenie środka trwałego, w części która jeszcze się nie zamortyzowała, są kosztem uzyskania przychodu.
Mówiąc zatem w pewnym uproszczeniu kosztem takim jest różnica pomiędzy wartością początkową środka trwałego, a dokonanymi już odpisami amortyzacyjnymi, w tym także tymi, które nie mogły z uwagi na wskazane wyżej ograniczenie zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Co jednak ciekawe przy odpłatnym zbyciu środka trwałego nie dokonuje się już rozbicia jego wartości początkowej na tą część, która została sfinansowana ze środków własnych i dotacją. Pełna wartość dotychczas niezamortyzowana jest tutaj kosztem.

Dlatego też, jeżeli finansowanie dotacją nabycia czy wytworzenia środka trwałego jest znaczne, zaś po upływie określonego czasu zakładana jest jego sprzedaż, warto zastanowić się nad obniżeniem bieżącej amortyzacji.

Przykład
Firma nabyła środek trwały o wartości początkowej 100 000 zł, z czego 80% tej kwoty zostało sfinansowane otrzymaną dotacją. Środek trwały amortyzowano metodą liniową wg stawki 14% w skali roku. Po upływie pięciu lat sprzedano ten składnik majątku za kwotę netto 50 000 zł.

Dokonane dotychczas odpisy amortyzacyjne to: 100 000 zł x 14% x 5 lat = 70 000 zł, przy czym do kosztów uzyskania przychodu firma zaliczyła jedynie 20% tej kwoty, czyli 14 000 zł.

W chwili sprzedaży niezamortyzowana część wartości początkowej środka trwałego stała się kosztem uzyskania przychodu. Jest to kwota: 100 000 zł – 70 000 zł = 30 000 zł.
Łącznie zatem do kosztów uzyskania przychodu firma zaliczyła: 30 000 zł + 14 000 zł = 44 000 zł.

Załóżmy teraz, że stawkę amortyzacji dla środka trwałego obniżono (co jak najbardziej jest dopuszczalne) do 2% w skali roku.

Przez okres jego używania, a więc 5 lat, firma dokonałaby odpisów amortyzacyjnych na poziomie: 100 000 zł x 2% x 5 lat = 10 000 zł, z czego do kosztów uzyskania przychodu zaliczyłaby 20% tej kwoty, a więc 2 000 zł.

Niezamortyzowana część wartości początkowej na moment sprzedaży środka trwałego to natomiast: 100 000 zł – 10 000 zł = 90 000 zł i ta kwota w chwili sprzedaży będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu.

W efekcie w tym wariancie firma do kosztów uzyskania przychodu zaliczy w ostatecznym rozrachunku: 90 000 zł + 2 000 zł = 92 000 zł.

Jak zatem nietrudno zauważyć, na podatku da się sporo zaoszczędzić, niemniej wymaga to pewnych wyrzeczeń na początku i odpowiedniego planowania podatkowego na kilka lat do przodu.