Przedsiębiorca nie zaliczy do kosztów kaucji gwarancyjnej

Przeczytaj także: Zwrot kosztów dojazdu weterynarza prowadzącego firmę

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W 2011 r. wnioskodawca wykonał określone prace budowlane na rzecz spółki akcyjnej. Przy wypłacie wynagrodzenia spółka zatrzymała sobie jednak 10% jego wysokości brutto tytułem kaucji gwarancyjnej, tj. 524 820,46 zł. Połowa kaucji miała zostać wnioskodawcy zwrócona do dnia 30 grudnia 2011 r., zaś reszta do dnia 30 grudnia 2014 r.

Kaucja ta, w kwocie netto (tj. 426 683,30 zł) została zaliczona do przychodów podatkowych (jako część należnego wynagrodzenia za wykonane usługi, z którego to została potrącona). Następnie 30 lipca 2012 r. zostało podpisane porozumienie, na mocy którego na wnioskodawcę nałożono karę umowną za opóźnienie w zakończeniu prac w wysokości 150 tys. zł. W porozumieniu tym ustalono, że kara ta zostanie skompensowana z kwotą należnej kaucji. Niestety przedsiębiorca nie otrzymał noty obciążeniowej na tę okoliczność.

Następnie 4 grudnia 2012 r. ogłoszono upadłość spółki, zaś 25 stycznia 2013 r. wnioskodawca złożył do sądu zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Do dnia dzisiejszego spółka nie zwróciła mu pozostałej części kaucji gwarancyjnej. W związku z tym wnioskodawca zadał pytanie, czy tę może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu zarówno w części przypadającej na karę umowną jak i części niezwróconej? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ww. ustawy.

W świetle powołanego uregulowania, aby dany wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu zaistnieć muszą łącznie trzy warunki:
* celem poniesienia wydatku (bezpośrednim lub pośrednim) powinno być osiągnięcie przychodu, lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
* wydatek ten nie może być wymieniony w zawartym w art. 23 ust. 1 ww. ustawy katalogu wydatków i odpisów, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
* musi być prawidłowo udokumentowany.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Andrey Popov - Fotolia.com

Przedsiębiorca nie zaliczy do kosztów kaucji gwarancyjnej

Kaucja gwarancyjna nie jest przychodem i to nawet wówczas, gdy zostanie potrącona z wynagrodzenia zaliczonego do przychodów.

Negatywny katalog wydatków, które nie należą do kosztów uzyskania przychodu podatkowego, określa art. 23 ww. ustawy.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisane jako przedawnione.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 21 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 3.

Stosownie natomiast do art. 23 ust. 3 ww. ustawy, nieściągalność wierzytelności, w przypadku określonym w ust. 1 pkt 21, uznaje się za uprawdopodobnioną, w szczególności gdy:
1. dłużnik został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku albo
2. zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo
3. wierzytelność została zasądzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
4. wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika, na drodze powództwa sądowego.

Przesłanki dokonania odpisu aktualizującego wartość należności zawarte zostały w art. 35b ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 330 ze zm.). Powyższe prowadzi do wniosku, że co do zasady odpisy aktualizujące, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, jednak w ściśle określonych sytuacjach mogą stanowić koszt podatkowy, o ile wierzytelności których dotyczą nie uległy przedawnieniu.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.