Jaka stawka VAT na e-booki? - spór wciąż trwa

Przeczytaj także: Obiad z kawą czy sokiem? - istotny problem w stawce podatku VAT

Problem sprowadza się do zróżnicowanych stawek VAT. Każdy kraj członkowski UE ma możliwość samodzielnie ustalać podstawą stawkę VAT, przy czym musi ona wynosić co najmniej 15 %, chociaż jednocześnie nie jest wykluczone zastosowanie ulg. Zgodnie z powyższym w Polsce książka w wersji papierowej opodatkowana jest stawką 5 % VAT, ale sytuacja diametralnie się różni, gdy ta sama książka jest w formie e-booka – dlaczego?

Najprościej rzecz ujmując, w omawianym sporze mamy do czynienia z dwojakim podejściem do książki (problem nośnika). Raz bowiem książka może zostać opodatkowana stawką 5 %, innym znów razem stawką podstawową, a zatem znacznie wyższą bo 23 %. Wszystko sprowadza się do formy książki. Preferencyjna 5 % stawka dotyczy m.in. książek w formie papierowej, czy też na nośnikach CD, natomiast w przypadku e-booków nieszczęśliwie uznano, że mamy do czynienia z usługą, co determinuje zastosowanie aż 23 % stawki. Jedna książka, a tak wiele wątpliwości.

Przedstawiając małe kalendarium zdarzeń, sprawa kształtuje się następująco:

Już w 2013r. Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz wystosowała list do Ministra Finansów, w którym wskazała, że tak spore zróżnicowanie nie znajduje uzasadnienia. Ponadto powstają na tym tle również poważne wątpliwości, czy nie mamy do czynienia z naruszeniem gwarancji równości oraz wolności dostępu do dóbr kultury.

Minister Finansów odpowiedział, że regulacje unijne dotyczące podatku od towarów i usług uniemożliwiają zastosowanie obniżonej stawki podatku VAT w stosunku do książek w wersji elektronicznej. Na potwierdzenie powyższego MF podkreślił, że zgodnie z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1) państwa członkowskie mogą zastosować preferencyjną stawkę podatku VAT jedynie w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług określonych w załączniku III do ww. dyrektywy.
Jednakże należy mieć na uwadze treść art. 98 ust. 2 zd. 2 dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym stawki obniżone nie mają zastosowania do usług świadczonych drogą elektroniczną – a z takimi mamy do czynienia właśnie w przypadku e-booków.

W tym miejscu warto dodać, że od stycznia 2012 r. Francja i Luksemburg wprowadziły obniżone stawki podatku VAT tj. 5,5 % jak również 3 % na dostarczenie książek elektronicznych. Jednakże powyższe spotkało się ze sprzeciwem Komisji Europejskiej, która wniosła skargę do Trybunału, z uwagi na stosowanie takiej obniżonej stawki VAT.

Dlaczego? TSUE powołał się na dyrektywę VAT, która jest podstawą powyższego wykluczenia. Pojawiło się również stwierdzenie, że w przypadku książki w formie e-book’a mamy do czynienia ze świadczeniem usług drogą elektroniczną. Ponadto w ramach swojego stanowiska TSUE odniosło się również do argumentacji państw członkowskich (Francji i Luksemburga), wskazując, ze także w tym przypadku wyraźnego podkreślenia wymaga okoliczność, ze dostawa książek elektronicznych nie stanowi dostawy towarów, gdyż jedynie nośnik fizyczny umożliwiający lekturę takiej książki w formie elektronicznej może zostać zakwalifikowany jako rzecz. Aczkolwiek pozostawiono coś w rodzaju „furtki”, bowiem TSUE dodało, że w ostatecznym jednak przypadku to sądy poszczególnych krajów winny podjąć decyzję, czy rzeczywiście istotna jest treść zawarta w książce, czy też jej forma/nośnik.

Bez zbędnej analizy, już na pierwszy rzut oka widać, że taki obrót sprawy spowodował, że nadal nie ma jasnego stanowiska w niniejszej sprawie. Natomiast obecne informacje w tym zakresie wskazują, że Trybunał Konstytucyjny skierował pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE. Jak wskazuje bowiem TK należy pochylić się nad pytaniem, czy książki w tradycyjnej formie np. papierowe, jak również e-booki mogą ze sobą konkurować na rynku. Niezależnie od odpowiedzi na powyższe, należy mieć na uwadze – zdaniem TK – że bez względu na formę książki (jej nośnik), każda z nich ma analogiczne właściwości.

Ponadto również Parlament Europejski zapowiedział podjąć stosowne kroki, bowiem zamierza „pośpieszyć” Komisje Europejską, aby ta sfinalizowała swoje działania w zakresie zmian przepisów dotyczących zmniejszenia opodatkowania e-book’ów.