Liczenie różnic kursowych metodą podatkową na rachunku bankowym

Przeczytaj także: Różnice kursowe w księdze przychodów i rozchodów

Gro podatników w tym celu jest obowiązana, bądź stosuje dobrowolnie, tzw. podatkową metodę ustalania różnic kursowych. Jest ona określona w art. 24c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do jej stosowania są obowiązani wszyscy podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów. Ci, którzy prowadzą księgi rachunkowe, mogą wybrać metodę bilansową, niemniej o wyborze takim trzeba powiadomić fiskusa jak też poddawać sprawozdanie finansowe badaniu przez biegłego.

Przepisy regulujące podatkową metodę ustalania różnic kursowych mówią m.in., kiedy z takimi różnicami mamy do czynienia.

Jaki kurs waluty przy wpływie/wypływie środków pieniężnych na rachunku bankowym?

Tzw. dodatnie różnice kursowe zwiększają przychody działalności gospodarczej, zaś ujemne różnice kursowe zwiększają koszty uzyskania przychodu. Nie ma przy tym znaczenia, czy różnice te tyczą się uzyskiwanych przychodów czy też ponoszonych kosztów.

Co do zasady przy ustalaniu różnic kursowych należy brać pod uwagę kurs faktycznie zastosowany do danej operacji, z dnia wpływu bądź wypływu środków pieniężnych, tj. kurs kupna bądź sprzedaży waluty obcej. Wcześniej organy podatkowe kazały stosunkowo szeroko stosować tę regułę. Obecnie jednak zasadę tę stosuje się jedynie wówczas, gdy faktycznie dochodzi do wymiany waluty (czyli np. gdy podatnik zasila konto bankowe walutą zakupioną w tym banku bądź kantorze tudzież sprzedaje walutę w banku bądź kantorze wypłaconą z rachunku walutowego).

Z kursem faktycznie zastosowanym nie mamy natomiast do czynienia w sytuacji, gdy na rachunek walutowy podatnika wpływa należność od kontrahenta w walucie obcej, tudzież gdy dokonywana jest z takiego rachunku zapłata na rzecz kontrahenta. W takich przypadkach, co obecnie potwierdzają także organy podatkowe, stosuje się kurs średni Narodowego Banku Polskiego z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wpływu lub wypływu waluty obcej na rachunek bankowy.

Należy przy tym pamiętać, że podatnik nie może się ograniczać jedynie do określania a różnic kursowych jedynie w stosunku do otrzymywanych należności bądź regulowanych zobowiązań (stosując tutaj do przeliczeń chociażby wskazany wyżej średni kurs NBP z dnia poprzedzającego te zdarzenia). Jak to bowiem zostało już wyżej wskazane, różnice kursowe powstają także przy rozchodzie środków z rachunku walutowego (art. 24c ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 ustawy). Podatnicy winni wyznaczyć kolejność wyceny środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej, o której mowa wyżej, według przyjętej metody stosowanej w rachunkowości, której nie mogą zmieniać w trakcie roku podatkowego.

Przypomnijmy, że są to metody: FIFO (pierwsze przyszło, pierwsze wyszło), LIFO (ostatnie przyszło, pierwsze wyszło) i kursy średnioważone. Przeanalizujmy, jak wyglądałoby rozliczenie różnic kursowych przy metodzie FIFO od środków zgromadzonych na rachunku walutowym.

Przykład
Załóżmy że 20 maja 2015 r. Pan Piotr otrzymał zapłatę od kontrahenta X za sprzedane towary w wysokości 4 000 euro. Następnie 10 czerwca 2015 r. na konto wpłynęła zapłata od kontrahenta Y w wysokości 5 000 euro. Kolejny wpływ miał miejsce 25 czerwca w wysokości 3 000 euro. W sumie na rachunku bankowym znajduje się zatem 12 000 euro, po kursach:

• 1 euro = 4,0465 zł – średni kurs NBP z 19.05.2015 r.
• 1 euro = 4,1705 zł –średni kurs NPB z 09.06.2015 r.
• 1 euro = 4,1640 zł –średni kurs NPB z 24.06.2015 r.

26 czerwca 2015 r. Pan Piotr uregulował z rachunku bankowego zapłatę na rzecz kontrahenta zagranicznego M w wysokości 5 000 euro. Rozchód waluty został wyceniony po kursie z 25 czerwca 2015 r. tj. 1 euro = 4,1737 zł.
Następnie 30 czerwca 2015 r. Pan Piotr uregulował zapłatę na rzecz kontrahenta N w wysokości 6 000 euro. Rozchód waluty został wyceniony po kursie z 29 czerwca 2015 r. tj. 1 euro = 4,1893 zł.

W związku z wypływem waluty z rachunku bankowego w dniach 26 i 30 czerwca 2015 r. Pan Piotr ustalił różnice kursowe od środków pieniężnych w wysokości:

• 4 000 euro x (4,0465 zł/euro - 4,1737 zł/euro) + 1 000 euro x (4,1705 zł/euro - 4,1737 zł/euro) = -508,80 zł – 3,20 zł = ujemna różnica kursowa 512 zł
• 4 000 euro x (4,1705 zł/euro - 4,1893 zł/euro) + 2 000 euro x (4,1640 zł/euro - 4,1893 zł/euro) = -75,20 zł – 50,60 zł = ujemna różnica kursowa 125,80 zł

Przykład prezentuje ustalenie różnic kursowych w związku z wypływem pieniędzy. Pominięto w nim natomiast ustalenie różnic kursowych na zobowiązanych wobec kontrahentów.