Rejestracja VAT: podatnika można sprawdzić elektronicznie

Przeczytaj także: Odwrócony VAT czyli sprzedawca niczym Sherlock Holmes

Przypomnijmy, że nie tylko sprzedawca obowiązany jest do rozliczania podatku należnego (czyli tego od sprzedaży). W określonych sytuacjach obowiązek taki przechodzi na nabywcę. Jest tak zarówno w transakcjach krajowych jak i zagranicznych.

W przypadku transakcji krajowych VAT należny rozlicza nabywca, gdy kupuje towary od czynnego podatnika VAT wymienione w załączniku nr 11 do ustawy (tudzież nabywa usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych). Mieszczą się tutaj różnego rodzaju odpady i złom, stal „surowa”, niektóre surowce wtórne z metali itp. Warto też dodać, że z początkiem lipca 2015 r. katalog tych towarów zostanie rozszerzony m.in. o niektóry sprzęt elektroniczny.

Na chwilę obecną, w przypadku gdy dostawy takich towarów dokonuje czynny podatnik VAT na rzecz innego podatnika, obowiązek rozliczenia VAT należnego przechodzi tutaj (w ramach tzw. odwrotnego obciążenia) na nabywcę. Oznacza to, że sprzedawca wystawia na tę okoliczność fakturę bez VAT, zaś nabywca powinien u siebie rozliczyć zarówno podatek należny jak i naliczony (gdy ma prawo do jego odliczenia).

Warto też wiedzieć, że do 30 czerwca 2015 r. powyższe rozliczenie VAT ma zastosowanie bez względu na to, czy nabywca jest podatnikiem czynnym czy zwolnionym. To jednak ulegnie zmianie z dniem 1 lipca 2015 r. Od jutra bowiem przy dostawie towarów mechanizm odwrotnego obciążenia będzie stosowany jedynie wówczas, gdy sprzedawca i nabywca będą czynnymi podatnikami VAT.

Zapewne m.in. powyższa zmiana przepisów wymogła na resorcie finansów opracowanie narzędzia, które umożliwi sprawdzanie, czy dany podatnik jest zarejestrowany jako czynny, zwolniony czy w ogóle nie podlegał rejestracji. Do tej pory bowiem jeżeli tylko kupującym był, mówiąc w pewnym uproszczeniu, inny przedsiębiorca, sprzedawca nie musiał podejmować żadnych innych kroków w celu określenia, czy dla dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT zastosować odwrócony VAT. Obowiązywała bowiem zasada, że zakup takich towarów od firmy przez tzw. osobę prywatną jest obarczony 23% VAT-em naliczanym przez sprzedawcę, zaś gdy kupującym była inna firma (podmiot gospodarczy), transakcja winna zostać udokumentowana fakturą bez VAT, a podatek ten w ramach odwrotnego obciążenia rozliczał u siebie nabywca.

Teraz wszystko się zmieni. Stąd sprzedawca dokonujący obrotu towarami wymienionymi w załączniku nr 11 do ustawy o VAT powinien posiadać informację, czy nabywca jest czynnym VAT-owcem, aby wiedzieć, w jaki sposób transakcję taką rozliczyć na potrzeby VAT-u.

Co można sprawdzić?

Narzędzie umożliwiające sprawdzenie statusu podmiotu w VAT znajduje się pod adresem . Sprawdzanie odbywa się po identyfikatorze NIP kontrahenta. Pytający otrzyma jeden z trzech komunikatów, w zależności od statusu kontrahenta, którego zapytanie dotyczy:

• Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT
• Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny
• Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP jest zarejestrowany jako podatnik VAT zwolniony.

Niestety zwracany jest jedynie komunikat oraz podany NIP kontrahenta. Korzystając z udostępnionego narzędzia nie można potwierdzić chociażby nazwy.