Ordynacja podatkowa: ważne kto pyta o opinię

Przeczytaj także: Indywidualna interpretacja podatkowa zabezpieczeniem przedsiębiorcy

Aby „ulżyć podatnikom” ustawodawca wprowadził instytucję tzw. interpretacji podatkowych, na mocy której określonego organy podatkowe wydają swego rodzaju wyjaśnienia, jak podatnik powinien postąpić (oczywiście w sferze rozliczenia podatków) w określonej sytuacji.

Oczywiście interpretacja taka nie jest wydawana za darmo, niemniej jej koszt (jednego stanu faktycznego) to 40 zł. Niestety pytający nie otrzyma odpowiedzi od razu. Fiskus na jej udzielenie ma bowiem co do zasady 3 miesiące od złożenia wniosku i urzędnicy „skrupulatnie starają się wykorzystywać każdy dzień”.

Wniosek taki został sformalizowany. Wnioskodawca musi w nim opisać nie tylko stan faktyczny oraz zadać pytanie, ale także zająć własne stanowisko w danej sprawie, czyli mówiąc inaczej wskazać, jak jego zdaniem powinien się zachować.

Niezwykle ważne jest przy tym to, kto pyta o wydanie interpretacji.

Wniosek o wydanie interpretacji winien zatem złożyć sam zainteresowany (czyli podatnik, płatnik, inkasent, czy osoba trzecia odpowiedzialnej za zobowiązania bądź osoba planująca założenie spółki). Nie może to być mąż, brat, rodzice, sąsiad, kuzyn czy jeszcze inna osoba (z tym zastrzeżeniem, że interpretacja może zostać złożona przez pełnomocnika zainteresowanego w jego imieniu).

Warto o tym pamiętać z dwóch powodów. Pierwszy – najważniejszy i wynikający wprost z przepisów Ordynacji podatkowej, to moc ochronna wydanej interpretacji. Otóż ta chroni jedynie wnioskodawcę.

Drugi powód, dla którego warto, aby o interpretację wystąpił sam zainteresowany, to odmienne od spodziewanego rozstrzygnięcie (czyli efekt wydanej interpretacji).

O powyższym przekonał się wnioskodawca występujący o interpretację w sprawie opodatkowania pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Mianowicie żona wnioskodawcy (między małżonkami istnieje ustawowa wspólność majątkowa) będzie otrzymywała pożyczki od spółki z o.o., której będzie wspólnikiem. Spółka ta dokonała niezbędnych zgłoszeń w zakresie podatku od towarów i usług, zaś przedmiotem jej działalności będzie m.in. szeroko rozumiana działalność finansowa, w tym udzielanie pożyczek.

Wnioskodawca wystąpił w związku z tym z zapytaniem, czy pożyczki takie będą opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych, mając nadzieję, iż organ wydający interpretację wskaże, że w tym zakresie ma zastosowanie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC.

Ponieważ spółka udzielająca pożyczki będzie w ramach tej transakcji występowała jako podatnik VAT, przy czym udzielenie pożyczki korzysta ze zwolnienia z tego podatku, wnioskodawca uznał, że czynność ta nie będzie objęta PCC-tem.

Co na to fiskus? Ano przyznał mu rację, niemniej z innego powodu (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16.06.2015 r. nr IBPB-2-1/4514-61/15/AD).

W wydanej interpretacji organ podatkowy powołał się na art. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w który zostały określone podmioty, na których ciąży obowiązek podatkowy. Zgodnie z nim przy umowie pożyczki i depozytu nieprawidłowego obowiązek ten ciąży na biorącym pożyczkę lub przechowawcy.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego wyliczenia podmiotów, na których ciąży obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych i w żadnym z punktów nie został wymieniony małżonek.

Stąd fiskus wskazał, że w sytuacji udzielenia pożyczki na rzecz żony wnioskodawcy, na nim samym jako podmiocie nie wymienionym w art. 4 ww. ustawy, nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca chciał zatem, aby organ wydający interpretację potwierdził, że w opisanym stanie faktycznym podatek nie będzie miał w ogóle zastosowania poprzez spełnienie przesłanek jednego z wyłączeń z opodatkowania, ten zaś wskazał jedynie, że w stosunku do osoby wnioskodawcy podatek faktycznie nie będzie miał zastosowania, ale z uwagi na to, że na nim, jako podatniku niewymienionym w art. 4, nie będzie ciążył obowiązek jego rozliczenia.

Gdyby z wnioskiem o interpretację wystąpiła sama zainteresowana (żona) a więc pożyczkobiorca, organ zapewne wskazałby, że PCC nie ma z uwagi na to, że transakcja podlega pod ustawę o VAT po stronie pożyczkodawcy, a tak wnioskodawca uzyskał jedynie zapewnienie, że to on nie będzie zobowiązany do zapłaty tego podatku, jako że nie ciąży na nim obowiązek podatkowy.

Paradoks całej sprawy polega tutaj także na tym, że tylko teoretycznie wnioskodawca ewentualnego podatku (jeżeli ten by wystąpił), nie musiałby zapłacić, jako osoba niewymieniona w art. 4 ustawy o PCC. Pomiędzy małżonkami istnieje bowiem wspólność majątkowa, co może doprowadzić do tego, że ostatecznie i tak podatek mógłby zostać uregulowany z pieniędzy wypracowanych przez męża (a wchodzących do majątku wspólnego).