Częste zmiany prawa podatkowego i niespełnione obietnice

Przeczytaj także: Podatek VAT i dochodowe: ważne zmiany w roku 2015

Wśród księgowych przeważają opinie, że rok od ostatniego Dnia Księgowego to czas trudny. Pojawiło się wiele nowelizacji przepisów, które miały bezpośredni wpływ na prowadzenie księgowości i rozliczenia przedsiębiorstw. Księgowi są raczej zgodni, że przepisy w Polsce są skomplikowane, a dynamika wprowadzanych zmian zbyt duża. Co czeka księgowych w ciągu najbliższych 12 miesięcy?

Co czeka księgowych i przedsiębiorców?

1. Odwrotne obciążenie VAT coraz bardziej powszechne. Od 1 lipca br. znacznie szerzej stosowana będzie procedura odwrotnego obciążenia VAT, obejmie ona bowiem transakcje sprzedaży sprzętu elektronicznego: laptopów, tabletów oraz smartfonów. Innymi słowy, obowiązek rozliczenia i zapłaty do urzędu VAT naliczonego sprzedawcy w przypadku tych transakcji zostanie przeniesiony na księgowego po stronie kupującego.
2. Odliczymy 50% VAT od paliwa. Zmiana zapowiedziana przed ponad rokiem wejdzie w życie 1 lipca. Przedsiębiorcy będą mogli odliczać połowę VAT naliczonego przy zakupach paliwa do „osobowych” pojazdów służbowych. Księgowym przybędzie niewątpliwie pracy, za to przedsiębiorcy podreperują nieco swoje finanse.
3. Ordynacja Podatkowa – oby szybko, oby sprawnie. Kwestia Ordynacji Podatkowej jest dyskutowana od ponad dwóch lat aż w końcu stała się ona przedmiotem rozgrywki politycznej. Miejmy nadzieję, że po wyborach parlamentarnych dobre pomysły w końcu przejdą w fazę wdrożeniową i przedsiębiorcy odczują zmiany na lepsze. Dziś znamy przynajmniej osiem wersji projektu Ordynacji, a mimo to dziś jest zbyt wcześnie, by mówić o jakichkolwiek realnych konkretach czy terminach. Pozostaje mieć nadzieję, że pozytywne zmiany nadejdą w ciągu roku.
4. Rok prezentów, nadzieją na spokój? A propos zmian, czas do kolejnego Dnia Księgowego może być wyjątkowo spokojny. Przed nami najważniejsze wybory – do parlamentu, a okres kampanii to czas obietnic i rozdawnictwa. Polska z dobrymi wynikami makroekonomicznymi ma większe szanse na zmiany, na luzowanie polityki fiskalnej i upraszczanie przepisów.

Najważniejsze zmiany w mijającym roku:

Pierwsza połowa 2014 r., po dużej nowelizacji ustawy o VAT, upłynęła pod znakiem adaptacji do nowych zasad ustalania momentu powstawania obowiązku podatkowego oraz nowych zasad fakturowania. A oto wykaz innych ważnych zmian z ostatnich 12 miesięcy:

1. Deregulacja zawodu księgowego i doradcy podatkowego. W 2014 w Polsce „uwolniono” niektóre zawody, w tym m.in. księgowego i doradców podatkowych. Przez środowisko i media przetoczyła się fala dyskusji i różnych opinii, co dalej czeka przedsiębiorców, którzy mogą być obsługiwani przez „przypadkowych specjalistów” ze świeżo założonych biur rachunkowych. Jest zbyt wcześnie, by oceniać konsekwencje uwolnienia obu zawodów. Z pewnością natomiast najlepszym weryfikatorem jakości pracy księgowych pozostanie sam rynek. Oby tylko bez szkody dla kieszeni przedsiębiorców.
2. Uproszczona rachunkowość dla małych firm. Od 5 września ub. r. obowiązują zmiany w ustawie o rachunkowości. Wprowadzono nową kategorię podmiotów gospodarczych, tzw. jednostki mikro (zwane również mikropodmiotami), które mogą prowadzić uproszczoną sprawozdawczość finansową. Resort Finansów szacował, że dzięki tym zmianom małe firmy w Polsce zaoszczędzą ponad 17 mln zł.
3. Nowy standard e-faktury. Przed wakacjami Krajowe Wielostronne Forum Elektronicznego Fakturowania działające przy Ministerstwach Finansów i Gospodarki zarejestrowało pierwszy w Polsce standard elektronicznej faktury zgodny z wytycznymi Komisji Europejskiej. Darmowy i dostępny dla wszystkich przedsiębiorców. W ciągu kilku lat e-faktura ma się w Polsce ciągle upowszechniać, dlatego cieszyć powinna rządowa inicjatywa popularyzacji standardów e-fakturowania.
4. Uproszczenie: stałe kwoty świadczeń pracowniczych przy użytkowaniu pojazdów. Gdy pracownik używa samochodu służbowego na potrzeby prywatne, stanowi to jego nieodpłatne świadczenie (przychód) i podlega opodatkowaniu (art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W styczniu br. weszła w życie ustawa z dn. 7 listopada 2014 o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, która uprościła sposób rozliczania takich świadczeń. Wprowadzono stałe kwoty świadczenia zależne od pojemności silnika pojazdu: 250 i 450 zł miesięcznie odpowiednio dla samochodów o pojemności silnika do 1600 lub powyżej 1600 cm³.
5. Prostsze księgowanie zaliczek rejestrowanych przez kasy. Na mocy wspomnianej wyżej ustawy wprowadzono możliwość ujmowania jako przychody ze sprzedaży zaliczek rejestrowanych za pomocą kas fiskalnych. Przed 2015 r. zaliczki rejestrowane w kasach należało księgować jako przychody przyszłych okresów (czyli księgowano je odrębnie od właściwej sprzedaży), co przysparzało księgowym więcej operacji.
6. Niektóre deklaracje tylko w formie elektronicznej. Od stycznia 2015 r. przedsiębiorcy zatrudniający 5 i więcej pracowników muszą składać niektóre deklaracje (m.in. PIT-11, PIT-8C, PIT-40 i PIT-4R) wyłącznie przez Internet (na mocy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
7. Odliczanie 100% VAT od zakupu auta. Ubiegły rok kojarzy się z możliwością odliczania pełnego VAT od zakupu pojazdów. Ustawodawca dopuścił taką możliwość dla tych samochodów, które są wykorzystywane wyłącznie do celów służbowych (pojazdy nie mogą np. służyć pracownikom w dojeździe do pracy i z pracy do domu). Dla pojazdów z pełnym odliczeniem przedsiębiorstwa zmuszone są prowadzić skrupulatną dokumentację przebiegu, a media do dziś roztaczają mroczne wizje kontroli skarbowej i dotkliwych kar nakładanych w przypadku wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości.
8. Proporcje w odliczaniu VAT przez podatników prowadzących tzw. sprzedaż mieszaną (sprzedających towary i/lub usługi zwolnione i niezwolnione z podatku VAT). Pod koniec 2014 r. wiele wątpliwości podatników budziło odliczanie VAT według indywidulanie określanej proporcji (możliwość odliczania podatku jedynie od tej części zakupów, która jest niezbędna do prowadzenia opodatkowanej działalności przedsiębiorcy)
9. Wyrok Sądu Najwyższego: składki ZUS od kontraktów menedżerskich. Chodzi o wyrok SN z 12 listopada 2014 r., który otwiera ZUS drogę do upominania się o składki od wynagrodzeń menedżerskich (umowy zlecenia). Ponieważ w tych przypadkach ZUS może skutecznie dochodzić zapłaty składek za okres do 5 lat, księgowym może to również spędzać sen z powiek.

A czego nie udało się wdrożyć?

1. Wciąż nie mamy nowej Ordynacji Podatkowej. Szkoda, że zamiast realnych zmian, temat nowej ordynacji podatkowej stał się w końcu przedmiotem rozgrywki politycznej. Temat podnoszony przez ponad dwa lata nie doczekał się realizacji. Przed nami wybory – zobaczymy co dalej…
2. Stawki VAT nie zmniejszyły się. Wbrew zapowiedziom Ministra Finansów sprzed kilku lat, rok obecny przywitał nas z dotychczasowymi stawkami VAT utrzymanymi na wyższym poziomie. I tak też pozostanie co najmniej do końca 2016 r.
3. Różne stawki dla „lepszych” i „gorszych” podatników. Fiskus ostatecznie nie wprowadził zróżnicowanych stawek odsetek ustawowych. Ich poziom miał zależeć od postawy podatnika. Ciekawy projekt, który być może doczeka się wdrożenia przy okazji wprowadzenia nowej Ordynacji Podatkowej.
4. „To co planowano osiągnąć w trzy lata, ten rząd zrobi w 12 miesięcy." To pamiętne zdanie pani premier, która objęła urząd 22 września ub. r. Rok jeszcze nie minął, więc pozostaje nam cierpliwie czekać.