Po 5 latach nie ma przedawnienia podatku od spadku?

Przeczytaj także: Fiskus wyciąga ręce po podatek nie badając okresu przedawnienia

Niestety odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna nawet wśród sądów.

NSA w wyroku z dnia 05.06.2013 r. sygn. akt II FSK 2500/11 wskazał, że „(…) unormowanie art. 6 ust. 4 zd. drugie u.p.s.d., w zakresie wyznaczonym jego hipotezą stanowi całościową i odrębną od innych, wynikających z art. 6 u.p.s.d., regulację prawną czasu powstania obowiązku podatkowego w podatku od darowizny(…).

Od chwili wskazanej w omawianym przepisie rozpoczyna bieg termin przedawnienia prawa do wydania decyzji o ustaleniu wysokości zobowiązania podatkowego w wymienionym przedmiocie. Podkreślenia wymaga, że w szczególnym przypadku, określonym hipotezą normy wywiedzionej z art. 6 ust. 4 u.p.s.d., chwila powstania obowiązku podatkowego nie musi pokrywać się ze zdarzeniem stanowiącym przedmiot opodatkowania. Innymi słowy, o ile otrzymanie przysporzenia pod tytułem darmym stanowi zdarzenie podlegające opodatkowaniu, o tyle obowiązek podatkowy powstaje dopiero z chwilą powołania się przez podatnika na tę okoliczność w sytuacji opisanej w omawianym przepisie. W konsekwencji przepisy dotyczące przedawnienia prawa do wydania decyzji wymiarowej należy w tym wyjątkowym wypadku stosować z uwzględnieniem szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego. (…)”

NSA w wyroku z dnia 08.08.2007 r. sygn. akt II FSK 921/06 wskazał, że „(…) unormowanie zdania drugiego art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w zakresie wyznaczonym jego hipotezą stanowi całościową i odrębną od innych, wynikających z art. 6 tejże ustawy, regulację prawną czasu powstania obowiązku podatkowego w podatku od darowizny, od którego rozpoczyna bieg termin przedawnienia prawa do wydania decyzji o ustaleniu wysokości zobowiązania podatkowego w wymienionym przedmiocie.

W świetle powyższego poglądu prawnego w sprawie nie doszło /więc/ do przedawnienia.(…)

Także WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 05.01.2011 r. sygn. akt I SA/Gd 1083/10 wskazał na możliwość opodatkowania przysporzeń, których ujawnienie nastąpiło po upływie okresu przedawnienia ustalenia zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 68 Ordynacji podatkowej.

WSA podkreślił, że „(…) z porównania ust. 4 i ust. 1 pkt 1 art. 6 u.p.s.d. wynika oczywisty wniosek, że niezależnie od tego, jaki okres upłynął od przyjęcia spadku, tj. pierwotnej daty powstania obowiązku podatkowego wynikającego z dziedziczenia, a spadkobierca tego obowiązku nie wykonał, dochodzi do nowego stanu prawnego, jeżeli nabycie spadku zostanie potwierdzone pismem, czy to postanowieniem sądu stwierdzającym nabycie spadku, czy to notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia.(…)

Sam art. 6 ust. 4 u.p.s.d. nie zakreśla granic czasowych swojego stosowania. Nie czyni tego także żaden inny przepis. Celem art. 6 ust. 4 jest zapobieganie uchylaniu się od opodatkowania poprzez umożliwienie organowi podatkowemu ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego pomimo upływu terminu przedawnienia przewidzianego w Ordynacji podatkowej.(…)”

Odmienny pogląd wyraził natomiast m.in. skład 7 sędziów Sądu Najwyższego w uchwale z 21.03.1991 r. sygn. akt III AZP 14/90, NSA w wyroku z dnia 4.09.2008 r. sygn. akt II FSK 819/07, WSA w Łodzi w wyroku z dnia 3.03.2009 r. sygn. akt I SA/Łd 1354/08, czy WSA w Krakowie w wyroku z dnia 22.12.2004 r. sygn. akt I SA/Kr 1101/02 (niepubl.)

Składy orzekające sądów uznały tutaj, że „odnowienie” prawa organu do orzekania w sprawie wymiaru podatku jest aktualne jedynie wówczas, gdy nie upłynął jeszcze termin jego przedawnienia (art. 68 Ordynacji podatkowej). W związku powyższym fiskus może wymierzyć podatek jedynie w ciągu 5 lat licząc od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Organy podatkowe za trafny uważają oczywiście pogląd wyrażony jako pierwszy uznając, że zobowiązanie podatkowe może powstać niezależnie od tego, kiedy doszło nabycia praw lub rzeczy.

Oczywiście z podejściem takim można walczyć przed sądem. Niestety z uwagi na przedstawione rozbieżności w orzecznictwie trudno stwierdzić, czy podatnik sprawę wygra. Nadto oczekiwanie na zawsze niepewny wyrok sądu administracyjnego nigdy nie jest krótkie.