Kolejna rewolucja w VAT: odwrotne obciążenie na telefony czy laptopy

Przeczytaj także: Ulga na złe długi przy odwrotnym obciążeniu?

Zmiany w zakresie tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia

Mechanizm odwrotnego obciążenia (zakładający przeniesienie obowiązku rozliczenia VAT z dostawcy na nabywcę) stanowi odstępstwo od zasady, zgodnie z którą zobowiązanym do zapłaty podatku jest podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług. Stosowany jest on do tzw. towarów wrażliwych na oszustwa.
Ponadto ustawa ogranicza mechanizm odwróconego obciążenia do podatników VAT czynnych - wyłącza spod tego mechanizmu dostawy towarów realizowane na rzecz podatników korzystających ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT , jak również wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 tej ustawy.

Poza tym nowelizacja ogranicza ten mechanizm do dostaw niektórych towarów tylko powyżej określonego limitu kwotowego - jeśli łączna wartość towarów w postaci telefonów komórkowych, komputerów przenośnych lub konsol do gier, w ramach jednolitej gospodarczo transakcji, przekracza, bez kwoty podatku, 20 000 zł.

Ustawa nakłada też na dostawcę obowiązek składania naczelnikowi urzędu skarbowego informacji podsumowującej w obrocie krajowym o dokonanych transakcjach objętych odwrotnym obciążeniem, czyli zbiorczej informacji o dokonanych przez dostawcę transakcjach, z tytułu których podatek powinien rozliczyć nabywca.

W ustawie Prawo zamówień publicznych wprowadza się ogólną zasadę, że jeżeli złożono ofertę, której wybór prowadziłby do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego w VAT, to zamawiający w celu oceny takiej oferty dolicza do przedstawionej w niej ceny ten podatek, jaki miałby obowiązek rozliczyć. Ponadto nowelizacja doprecyzowuje inne przepisy Prawa zamówień publicznych.

Doprecyzowanie przepisów w zakresie tzw. ulgi za złe długi

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wierzyciel nie może skorzystać z ulgi, jeżeli dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Nowelizacja zaś, symetrycznie (aby zapewnić realizację zasady proporcjonalności i neutralności podatku), wyłącza obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego przez dłużnika pozostającego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Dłużnik nie będzie zatem zobowiązany do korekty odliczonego wcześniej podatku naliczonego, jeśli w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa 150. dzień od terminu płatności np. faktury, będzie w trakcie postępowania upadłościowego czy likwidacji.

Ustawa wprowadza też możliwość zastosowania ulgi na złe długi przez podmioty powiązane (powiązaniami o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowymi, majątkowymi czy wynikającymi ze stosunku pracy).

Zmiany w zakresie solidarnej odpowiedzialności podatkowej nabywcy za zobowiązania podatkowe w VAT sprzedawcy

Odpowiedzialność podatkowa nabywcy może dotyczyć towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, objętych dodatkowo obowiązkiem miesięcznego rozliczania. Przewidziano rozszerzenie stosowania tej instytucji na nowe towary (srebro i platyna w postaci surowca i półproduktu), przy jednoczesnym wyłączeniu niektórych towarów dotychczas wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy, z uwagi na objęcie ich mechanizmem odwróconego obciążenia (złoto w postaci surowca lub półproduktu o próbie 325 tysięcznych lub większej, złoto inwestycyjne w sytuacji, gdy podatnik skorzystał z opcji opodatkowania).

Ustawa zakłada też korektę przepisów dotyczących kaucji gwarancyjnej, stanowiącej jedną z przesłanek wyłączających odpowiedzialność podatkową nabywcy za zobowiązania sprzedawcy. Nabywca nie ponosi ewentualnej odpowiedzialności w przypadku, gdy sprzedawca wniósł kaucję gwarancyjną w odpowiedniej wysokości i został umieszczony w odpowiednim wykazie. W tym zakresie nowelizacja m.in. różnicuje wysokość kaucji w zależności od tego, czy podatnik dostarcza paliwa, czy inne wrażliwe towary (podwyższa wysokość kaucji głównie w przypadku paliw i wyrobów stalowych), wprowadza wymóg oprocentowania kaucji złożonej w formie depozytu pieniężnego, określa właściwość naczelnika urzędu skarbowego w zakresie kaucji w przypadku zmiany właściwości urzędu oraz przesądza, że kaucja stanowi zabezpieczenie (oprócz zapłaty podatku) odsetek za zwłokę i powstałych po wniesieniu kaucji gwarancyjnej zaległości podatkowych w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa.