Towary handlowe w darowiźnie bez kosztów uzyskania przychodu

Przeczytaj także: Darowizna firmy a korekta kosztów uzyskania przychodu

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Z dniem 1 lipca 2013 r. wnioskodawca przejął przedsiębiorstwo swojej matki w myśl art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Otrzymał w darowiźnie od niej m.in. towary handlowe. Wnioskodawca kontynuuje działalność handlową swojej j matki w tym samym miejscu i pod tą samą nazwą. Zadał pytanie, czy otrzymany w drodze darowizny towar handlowy może ująć w początkowym spisie z natury i zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów w podatkowej księdze (a w efekcie uwzględnić jego wartość przy ustalaniu dochodu rocznego)? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ww. ustawy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, zatem przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. apops - Fotolia.com

Towary handlowe w darowiźnie bez kosztów uzyskania przychodu

Nieodpłatne nabycie towarów (w postaci darowizny) skutkuje tym, że ich wartość nie będzie mogła być odniesiona w ciężar kosztów uzyskania przychodu z uwagi na brak poniesienia przez podatnika wydatku z tego tytułu. Niemniej wartość takich towarów winna być ujęta w spisie z natury.

W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Zatem aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:
• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany. (…)

Z przeanalizowanych regulacji prawnych wynika, że przepis art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzależnia możliwość zaliczenia wydatku w ciężar kosztów uzyskania przychodów od spełnienia m.in. warunku, że musi wydatek ten zostać poniesiony przez podatnika.

Biorąc powyższy zapis pod uwagę stwierdzić należy, że skoro nabycie towarów handlowych, nastąpiło w drodze darowizny (nieodpłatnie) – to jego wartość nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez Wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ nie została spełniona jedna z przesłanek wynikająca z ww. art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wymóg poniesienia kosztu.

Według definicji „kosztu” zawartej w Słowniku języka polskiego Wydawnictwo Naukowe PWN, pojęcie to oznacza – sumę pieniędzy wydatkowanej na kupno lub opłacenie czegoś, natomiast definicja „kosztów” z tegoż słownika oznacza – nakłady, wydatki poniesione przez przedsiębiorstwo w celu wytworzenia (nabycia) określonego produktu.

W sytuacji opisanej we wniosku, nabycie towaru handlowego w drodze darowizny – nie miało charakteru odpłatnego, nie można więc mówić o „poniesieniu kosztu”. Z tego względu – przy tym sposobie nabycia – brak odpłatności decyduje o niemożności zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wartości przedmiotowego towaru.

Odnośnie obowiązku ujęcia towarów handlowych nabytych w drodze darowizny w remanencie początkowym i w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, należy wskazać co następuje.

Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów, dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.