Kara umowna jako przychód w podatkowej księdze przychodów i rozchodów

Przeczytaj także: Kara umowna w przychodach podatkowych firmy

Definicja przychodu z działalności gospodarczej została określona w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są nim kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Zatrzymując się jedynie na powyższej regulacji można by zatem dojść do wniosku, że kara umowna staje się przychodem już z chwilą, w której jest ona należna (nawet wówczas, gdy przedsiębiorca jeszcze jej fizycznie nie otrzymał). Czy jednak tak jest w rzeczywistości? Aby to wyjaśnić, konieczne jest zagłębienie się w kolejne przepisy ustawy. W pierwszej kolejności należy jednak wskazać, ze otrzymane kary umowne stanowią przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Wskazuje na to wprost art. 14 ust. 2 pkt 4 tejże ustawy.

I tak podstawowe zasady określania momentu powstawania przychodu znalazły się w ust. 1c przytoczonej regulacji.

Jeżeli natomiast strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz do roku (o czym mówi ust. 1e przytoczonej regulacji). Co ważne – zasady te stosuje się także do dostaw energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu bezprzewodowego (art. 14 ust. 1h ustawy).

W art. 14 ust. 1i ustawy prawodawca wskazał natomiast, w którym momencie powstaje przychód, jeżeli nie pasuje nic innego.

Która z przytoczonych regulacji określi moment powstania przychodu dla kar umownych? Zdaje się, że właściwym jest tutaj ostatni ze wskazanych przepisów. Dlaczego?

Otóż art. 14 ust. 2 pkt 3 ustawy mówi, że przychodem są otrzymane kary umowne. Ustawodawca zatem moment powstania przychodu powiązał tutaj ściśle z momentem faktycznego otrzymania pieniędzy, do czego też odnosi się art. 14 ust.1i ustawy (mówiący, że przychód powstaje w dacie otrzymania zapłaty). Nadto wcześniejsze regulacje odnoszą się ściśle do dostawy towaru bądź wykonania usługi. Kara umowna natomiast nie jest żadną z powyższych.

Otrzymaną karę umowną należy wykazać w kolumnie 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów „Pozostałe przychody” pod datą jej otrzymania. Dowodem księgowym, na podstawie którego ujęty będzie wpis, może być np. wyciąg bankowy potwierdzający otrzymanie kary.