Wykup z leasingu i sprzedaż samochodu osobowego w podatku VAT

Przeczytaj także: Odliczenie VAT od samochodu osobowego: sąd ruga fiskusa?

Rozpatrzmy następującą sytuację: Podatnik użytkował na podstawie umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy. W styczniu 2015 r. pojazd ten wykupił, a miesiąc później dokonał jego sprzedaży. Przedmiotowy samochód nie był zgłoszony w urzędzie skarbowym na formularzu VAT-26. Cena wykupu była znaczna, gdyż sięgnęła 25 000 zł brutto. Sprzedaż pojazdu została w całości objęta podatkiem VAT. Czy w takim przypadku podatnik mógł dokonać odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego z faktury zakupu?

Niestety odpowiedź na tak zadane pytanie, przy założeniu że wskazany podatnik nie trudni się handlem samochodami, jest negatywna, niemniej „straty” na podatku VAT nie będą zbyt wysokie. Dlaczego?

Otóż obecnie w stosunku do samochodów osobowych oraz niektórych innych pojazdów samochodowych ustawa pozwala na odliczenie jedynie połowy podatku naliczonego wynikającego z faktury zakupu takich środków transportu (jeżeli podatnik dodatkowo odlicza VAT z uwzględnieniem proporcji, kwota takiego odliczenia może ulec jeszcze większemu ograniczeniu).

Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której dany pojazd służy wyłącznie działalności gospodarczej. Niemniej jako zasadę przyjęto, że pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (zwłaszcza samochody osobowe) służą nie tylko celom firmowym, ale także prywatnym przedsiębiorcy czy jego pracowników. Stąd fakt wykorzystywania samochodu jedynie na potrzeby firmy musi zostać odpowiednio udowodniony.

Konieczne trzy dokumenty

I tak pojazd samochodowy wykorzystywany jedynie służbowo musi zostać zgłoszony fiskusowi w określonym terminie na formularzu VAT-26. Musi do niego zostać zaprowadzona także bardzo szczegółowa ewidencja przebiegu pojazdu, która potwierdzi wykorzystywanie go jedynie w celach firmowych.

Nadto podatnik jest tutaj obowiązany do sporządzenia zasad korzystania z auta, które również będą wskazywały, że pojazd ten służy jedynie prowadzonej firmie, zaś jego użytek prywatny jest surowo zakazany, co dodatkowo będzie kontrolowane.

Jeżeli wskazane wyżej trzy wymogi nie zostaną spełnione łącznie, odliczyć można jedynie połowę podatku naliczonego wynikającego m.in. z faktur dokumentujących wydatki związane z takimi pojazdami (gdzie obecnie nadal wyjątkiem jest paliwo tankowane do samochodu osobowego – tutaj w dalszym ciągu VAT odliczyć nie można w ogóle, chyba że pojazd taki służy jedynie prowadzonej działalności gospodarczej).

Aby jednak z powyższego wyjątku skorzystać, samochód z jednej strony musi być przeznaczony wyłącznie na ten cel, z drugiej zaś taka odprzedaż musi być przedmiotem działalności podatnika.

Przedsiębiorca z naszego przykładu zapewne nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie handlu samochodowego, dlatego też, pomimo że wykupiony z leasingu samochód sprzedał w następnym miesiącu (licząc od miesiąca jego wykupu), obowiązują go przepisy w zakresie ograniczonego do wysokości 50% odliczenia podatku naliczonego z faktury zakupu.

Warto korzystać z nowej korekty VAT

Powyższe nie oznacza jednak, że nieodliczone 50% podatku naliczonego bezpowrotnie przepada. W ustawie o VAT w stosunku właśnie dla tego typu pojazdów obowiązuje bowiem od kwietnia 2014 r. nowy system korekt, z którego podatnik z naszego przykładu powinien skorzystać (jako że sprzedaż wskazanego samochodu jest opodatkowana stawką podstawową VAT).

Wskazana korekta znalazła się w art. 90b ustawy o VAT. W stosunku do sytuacji opisanej w naszym przykładzie, ze wskazanego przepisu wynika, że jeżeli podatnik sprzeda samochód w tzw. okresie korekty, może odzyskać część nieodliczonego wcześniej podatku przypadającą proporcjonalnie na pozostały okres korekty.

Od jakiego momentu okres korekty należy liczyć? – od miesiąca w którym nastąpiło nabycie, import bądź oddano pojazd samochodowy do używania (w zależności od występujących okoliczności).

W naszym przypadku okres takiej korekty będzie liczony od miesiąca nabycia samochodu, czyli stycznia 2015 r. (jest to pierwszy miesiąc objęty korektą). Ponieważ wartość początkowa samochodu przekracza 15 000 zł, ma do niego zastosowanie 60-miesięczny okres korekty. Sprzedaż pojazdu nastąpiła w lutym 2015 r., dlatego też skorygowaniu będzie tutaj podlegać 59/60 nieodliczonej przy zakupie części podatku.

Przy założeniu, że samochód kosztował brutto 25 tys. zł, kwota podatku VAT wynosiła 4 674,80 zł.

Przy wykupie samochodu w styczniu podatnik mógł w związku z tym odliczyć: 4 674,80 zł x 50% = 2 337,40 zł.
Wskutek dokonanej w miesiącu lutym sprzedaży tego pojazdu podatnik będzie mógł zatem dodatkowo odliczyć kwotę: 2 337,40 zł x 59/60 = 2 298,44 zł.

Łączna kwota podatku naliczonego, podlegająca odliczeniu, wyniesie ostatecznie: 2 337,40 zł + 2298,44 zł = 4 635,84 zł. Odliczeniu będzie podlegać zatem niemalże cała kwota podatku naliczonego wynikająca z faktury wykupu samochodu. Im później nastąpi sprzedaż, tym wartość korekty będzie mniejsza.