Rozwód rodziców a rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko

Przeczytaj także: Rozliczenie podatkowe: status osoby samotnie wychowującej dziecko

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca wraz z córką opuścił żonę w 2010 r. Małżonkowie wspólnie podjęli decyzję, że córka pozostanie przy nim z uwagi na to, że wnioskodawca więcej zarabia. Przejął on także w pełni opiekę i koszty związane z jej utrzymaniem. Rozwód małżonków nastąpił w sierpniu 2013 roku, wskutek którego wnioskodawca utracił prawo do rozliczania się wspólnie z małżonką.

Córka wnioskodawcy urodziła się 3 lipca 1993 r. Obecnie mieszka i studiuje w K, zaś czas wolny spędza z wnioskodawcą (który ponosi pełne koszty związane z jej wychowaniem i utrzymaniem). Córka nie uzyskuje żadnych dochodów.

Wnioskodawca wskazał, że w zasadzie od 2010 r. jest osobą samotną, wychowującą samodzielnie dziecko (tylko on łoży na jej utrzymanie) i do dnia dzisiejszego nie był ani też nie jest w żadnym związku. W związku z powyższym zadał pytanie, czy spełnia warunki do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko i może z tej preferencji skorzystać przy sporządzaniu zeznania podatkowego za rok 2014. Nadto spytał, czy prawo takie przysługiwało mu także w roku 2013? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
-podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 i 9 powołanej ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (za wyjątkiem odnoszącym się do przychodów dotyczących tzw. najmu prywatnego) lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1, tj. po dniu 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą),
• wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia. W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.